Henk van de Moosdijk: man van talrijke hoogtepunten en één dieptepunt

Sint-Oedenrode - Een van elf kinderen uit een 'katholiek braaf Brabants boerengezin' in Someren Eind. Uitverkoren om priester te worden. Volgt daarvoor het kleinseminarie/gymnasium, maar wordt het nooit. Studeert aan de universiteit van Wenen af in theologie en pedagogiek. Is docent in Wenen. Vindt er zijn geliefde. Onderwijsbegeleider in Valkenswaard. Docent maatschappijleer en beroepsethiek en Duits in Boxtel. Oprichter van de Stichting Boelaars-Hoeve voor het behoud van een authentiek stuk cultuurhistorie. IJveraar voor de vervanging van het oude dorpshuis De Holm door een spiksplinternieuwe multifunctionele accommodatie. Koninklijk onderscheiden voor al deze verdiensten. Maar ook . . . . . .. een hartinfarct op 54-jarige leeftijd in 2000. En weduwnaar een jaar later door het verlies van zijn geliefde Elisabeth (55) na een ziekbed van anderhalf jaar. Moet in zijn eentje drie kinderen verzorgen en opvoeden. Stopt met werken in 2005, maar gaat met tomeloze inzet door om 'zijn' Olland op de kaart te houden. 'Dienstbaar zijn voor eeuwig', noemt hij het zelf. Drie jaar geleden vond hij het tijd om bij zichzelf te rade te gaan. Want dat had hij nog nooit gedaan, naar zichzelf gekeken. Altijd naar anderen. Waar ligt mijn hart, vroeg hij zich af. En hij wist 't: pelgrimsoord Santiago de Compostella. Hij ging op weg, 2600 kilometer, te voet, alleen, met een rugzak van 14 kilo en een wandelstok. En kwam onderweg zichzelf tegen, natuurlijk. Maar dat wilde hij ook. Een 'woestijnervaring', noemt hij het.

Door Jan H.F. van der Heyden

Op de verjaardag van zijn overleden Elisabeth, 3 juli 2013, vertrekt hij 'met de kop in de wind' om zich los te maken van alledaagse bezigheden en beslommeringen, om zichzelf te ontmoeten. Drie maanden later, op 8 oktober, arriveert hij in het pelgrimsoord. De laatste 22 kilometer werd hij vergezeld door zijn dochter Sandra, schoonzoon Harold en twee (van de zes) kleinkinderen.
U kende uzelf niet?
'Nee, ik heb nooit tijd voor mezelf gehad, mezelf niet gegund. Ik ben nooit met mezelf in gesprek gegaan, diep in mijn wortels teruggegaan.'
U wilde de balans opmaken?
'Inderdaad.'
En wat waren de resultaten?
'Ik heb de betrekkelijkheid van het leven leren inzien, de essentie van het leven, het leven leren waarderen. Tijdens de tocht gaf ik het leven een 9, ik geef het nog steeds een 8.'
Wat is dat: de essentie van het leven?
Denkt heel lang na. Peinzend: 'De essentie van het leven roept bij mij een heleboel gevoelens op, maar om die gevoelens in koude woorden uit te drukken is heel moeilijk. In eerste instantie zeg ik dat de essentie van het leven het eigen 'zijn' is, het 'zijn' voor een ander.'
Bij het uitspreken van deze laatste woorden kan hij zijn emoties amper onderdrukken. Ik zie zijn aangezicht verkrampen, vechtend tegen tranen. Even later zal hij zijn emoties toegeven en ze verklaren: 'Telkens opnieuw beleef ik die innerlijke ontmoetingen die ik tijdens de tocht ook had. Innerlijke ontmoetingen met overleden dierbaren, met mijn vrouw, mijn ouders, broer en vrienden.'
U noemt het de Tocht van uw leven. Tocht met een hoofdletter. Zit daar een diepere betekenis achter?
'Zeker. Op deze weg ligt heel mijn leven. De tocht heeft nieuwe elementen aan mijn leven toegevoegd.'
Welke?
'Je eigen fysieke capaciteit leren kennen natuurlijk. 2600 Kilometer lopen. Je bent tot meer in staat dan je zelf denkt. Maar ook meer levensinzicht, relativeringsvermogen, de betrekkelijkheid van het leven, je eigen doen en laten onder een kritische loep leggen, regelmatiger de balans in je leven opmaken.'
Het is een pelgrimstocht. Hoe gelovig bent u?
'Diepgelovig in essentie. Ik heb dat tijdens die tocht opnieuw beleefd. Het is een weg zonder einde. De weg heeft een vervolg, iets verrassends.'
Altijd gelovig geweest?
'Ja. Het is een innerlijke overtuiging. Een overtuiging die overigens los staat van de kerkelijke hiërarchie.'
Is dat geloof nog dieper geworden door de tocht?
'Ja.'
Wat betekent het geloof voor u?
'Het is mijn thuisbasis, waarin ik mag wroeten, waarin ik mag zijn wie ik ben.'
U bent nadat u in Santiago aankwam nog verder gelopen naar Finisterre. Waarom?
'Finisterre betekent 'einde van de wereld' ofwel 'daar waar de wereld ophoudt'. Het ligt aan de oceaan. Maar Finisterre is niet het einde van de wereld. Ook daar is een vervolg.'
Uw vriendin Marga vond het maar een riskante onderneming.'
'Ja, de angst voor het onbekende.'
Hebt u tijdens de tocht afgezien?
'Nou en of! Zeker de eerste drie weken was het echt overleven. Ik voelde me eenzaam en verlaten. Ik zag niets van de prachtige natuur om me heen. Ik zat er helemaal doorheen. Ik weet nog goed: het was in België, 42 kilometer voor Dinant. Ik stond letterlijk en figuurlijk voor een kruising. Moest kiezen: links of rechts. Links was het ongewisse, het onzekere, richting Santiago; rechts was het bekende, warme, veilige, het knusse thuisland. Gelukkig koos ik voor links. Ik dacht: als ik Dinant haal, ga ik verder. In Dinant moest ik in een klooster slapen op een planken vloer, geen douche, geen kussen. Dat was hét moment om me er doorheen te worstelen.'
'Ik heb ook mooie momenten gekend. De ontmoetingen met mensen vooral. Met een oud boerenechtpaar dat me een kop koffie aanbood. Een vrouw die me met de auto naar de schoenmaker bracht. Een boswachter die me terugbracht op de route. Een oud gebrekkig echtpaar dat mij op een zondagavond te eten gaf, omdat alles in dat stadje gesloten was.'

Kent uw leven nog meer hoogtepunten?
Met opvallend gemak somt hij er talrijke op. 'Mijn verblijf in Oostenrijk, waar ik Elisabeth heb leren kennen. Ik kwam daar, omdat ik nogal beschermd ben opgevoed. Ik wilde meer van de wereld zien. Ik werd in de gelegenheid gesteld een stage van zes weken in Wenen te volgen. Dat wilde ik wel, want ik zocht toen erg naar het onbekende. Ben uiteindelijk op de universiteit van Wenen terechtgekomen waar ik in theologie met pedagogiek als tweede vak ben afgestudeerd.'

U bent nooit priester geworden.
'Nee. Theologie is heel gevaarlijk. Het is zo'n beetje "wiens brood men eet diens woord men spreekt." 'Dat benauwde me. Ik wilde een breder kader om me heen. Het was niet meer zo vanzelfsprekend om priester te worden. In de jaren zestig veranderde het priesterbeeld dermate, dat ik me daartoe niet meer geroepen voelde. Ook het celibaat stond mij in de weg.'
'Ik ging in mijn eentje naar Wenen met twee koffers en kwam er vandaan met een vrouw, twee kinderen en een oplegger met aanhanger. Ik ben tien jaar in Oostenrijk geweest. Had als Nederlander beperkingen. Kon bijvoorbeeld geen woning kopen, geen vaste aanstelling krijgen. Ik kon Oostenrijker worden, maar Elisabeth had wel interesse om naar Nederland te gaan. Ik had die periode nooit willen missen. In het begin was het een struggle for life.'
Nog meer hoogtepunten?
'Mijn huwelijk met Elisabeth natuurlijk in 1976. Drie gezonde kinderen die mooie maatschappelijke posities hebben verworven. Zes kleinkinderen als alleenstaande grootouder. Maar gelukkig staat mijn vriendin Marga, met wie ik al zes jaar een fijne relatie heb, er ook heel positief tegenover. Marga woont overigens in Handel. En dan mijn onderwijservaring, zou ik ook een hoogtepunt willen noemen. Het trouwen van de kinderen. De Boelaars-Hoeve exploiteren met het Damiaancentrum. Mijn vriendin met wie ik een eigen invulling aan mijn leven mag geven. En dan natuurlijk het eindresultaat van De Loop'r.'
Dieptepunten?
'Het overlijden van Elisabeth natuurlijk. Dat blijft binnen mijn gezin een groot gemis. Dat moet ook. Als ik eraan denk wordt heel mijn leven weer opgerakeld, komt alles weer voorbij. Als een film.'

Waardoor wordt u geïnspireerd?
'Door mijn kleinkinderen. Zij openen mijn ogen voor de elementaire dingen van het leven. En ja, de stilte kan mij ook inspireren, het genieten van de stilte. En de natuur. En ik ben sinds kort lid van de Probusgroep in Sint-Oedenrode. Dat is een club met als doel saamhorigheid en vriendschap te bevorderen door elkaar regelmatig te ontmoeten.'
Waardoor kunt u geëmotioneerd raken?
'Door opmerkingen van kinderen. En door te informeren naar het overlijden van Elisabeth natuurlijk. Dat blijft me diep raken. Van een goede film en een lied met een goede tekst kan ik ook intens genieten.'
Hoe kijkt u naar die enorme vluchtelingenstroom naar Europa?
'Het is een immens probleem, dat raakt me ten diepste. Ik zou daar heel graag iets voor doen. Heb me daarop al georiënteerd. Ik heb zelf de ervaring van buitenlander zijn. Ik heb heel veel moeite met mensen die oppervlakkig en ongenuanceerd commentaar leveren op buitenlanders, op vluchtelingen. Ik heb dus moeite met de PVV en met Wilders. Ik zou graag een gezin de ruimte willen bieden. Ik heb hier een prachtige schaapskooi. Als dat van de gemeente mag, kan ik ze hier onderdak geven. Ik wil ook best taalles gaan geven. Wat dat betreft doet Mia van Boxtel met de Taalwerkplaats prachtig werk.'
Wat betekent barmhartigheid voor u?
'Oei, dat is een moeilijke vraag! Even nadenken. Barmhartigheid betekent voor mij: in bescheidenheid, belangeloos handelen.'
Welke betekenis hebben de Bijbelse woorden 'geloof, hoop en liefde' voor u?
'Wéér zo'n moeilijke vraag. Tja, die drie woorden zouden eigenlijk één woord moeten vormen. Het ene kan niet zonder het andere. Het is een soort gelijkwaardige driehoek.'
Wat betekent de bijbel voor u?
'De bron waaruit ik mag putten.'