Monumentale lindebomen op de Markt

Sint-Oedenrode - Sint-Oedenrode ligt in een boomrijke omgeving. Tussen al deze verschillende bomen bevinden zich bijzondere exemplaren. Dit kunnen zeldzame soorten zijn, bijzondere snoeivormen of bomen die op zichzelf heel opvallend zijn of karakteristiek voor deze omgeving. Als die bijzondere bomen meer dan 80 jaar oud zijn kunnen ze onder voorwaarden worden opgenomen in de landelijke lijst van monumentale bomen. Stichting Het Roois Landschap is bezig met een inventarisatie van bijzondere bomen in Rooi en wil u in deze serie kennis laten maken met enkele daarvan.

De Hollandse Linde (Tilia x europaea)
In de oorspronkelijke bossen van onze streken nam de Linde een belangrijke plaats in. Toen de mens invloed ging uitoefenen op de natuur werden Lindes vaak vervangen door Eiken, waarvan de vruchten dienden als varkensvoer en het hout als bouwmateriaal. Lindebomen verdwenen uiteindelijk helemaal uit de bossen. In de buurt van bebouwing bleef de Linde wel een belangrijke plaats innemen.De Lindebomen die in ons land van oorsprong voorkomen zijn van de soorten Zomerlinde (Tilia platyphyllos) en Winterlinde (Tilia cordata). Beide zijn tegenwoordig zeldzaam. De meeste Lindes zijn nu Hollandse Lindes, een natuurlijke kruising tussen de twee wilde soorten.

In oude tijden werden Lindes gezien als 'vrouwelijke' Heilige boom, tegenover de 'mannelijke' Eik.Een Linde zou bescherming bieden tegen toverij en bliksem en werd daarom vaak bij boerderijen aangeplant. Ook werd er onder Lindes getrouwd en recht gesproken. Menig dorpsplein in Brabant bezat of bezit dan ook een Lindeboom, die vaak als etagelinde werd opgesnoeid. Het hout van de Linde is erg zacht en werd weinig gebruikt als timmerhout maar wel voor snijwerk voor bijvoorbeeld beelden of keukengerei.

Lindes hebben hartvormige bladeren en geven een mooie zachte schaduw. Het bladstrooisel verteert goed en snel waardoor er onder de bomen veel kan groeien. Ze bloeien in juni met heerlijk geurende bloemen. Deze worden massaal door bijen bezocht voor de nectar. Niet alleen dieren maar ook mensen maken gebruik van de bloesem waarvan thee gezet kan worden. Deze wordt ook nu nog vaak gedronken en geldt onder andere als rustgevend en verlichtend bij verkoudheid. Minder prettig voor de moderne mens is dat uit Lindebomen vaak honingdauw druppelt. Dit bestaat uit de kleverige uitwerpselen van luizen, die het sap uit de bladeren opzuigen. Wanneer op die plaklaag weer schimmels gaan groeien druppelt uiteindelijk een zwarte substantie van de bomen die bekend staat als roetdauw. Mensen die hun geparkeerde auto terugvinden met zo'n plakkerig goedje kunnen dit vaak minder waarderen. De dikste en oudste Lindeboom van Nederland staat in Sambeek. Deze is tussen de 350 en 500 jaar oud en heeft een omtrek van 7,90 meter.

De Lindebomen voor het oude gemeentehuis op de Markt
Tot 1876 stond er midden op de Rooise markt een dorpslinde waaronder recht werd gesproken. Nadat deze gedeeltelijk door een storm was vernield werd de boom gekapt. Wel hebben er nadien ook altijd Lindes op de Markt gestaan.Verder vinden we in Rooi Lindes bij diverse boerderijen en op enkele plaatsen in het centrum. Een mooie aaneengesloten laanbeplanting van Lindes vinden we op het gebied van de voormalige Hoeve Arbeidslust, waar deze rond 1940 de oude eikenlanen hebben vervangen.

De Lindes op de foto staan op de Markt voor het vroegere gemeentehuis. Het zijn Zomerlindes of misschien ook Hollandse Lindes. Ze zijn flink ouder dan de Lindes aan de lange kant van de Markt.De omtrek van de dikste van beide bomen is in 2016 gemeten als 3,15 meter op 1,30 meter hoogte. Beide bomen zijn ongeveer 25 meter hoog.

Heeft u meer informatie over deze bomen of wilt u meer weten over Stichting Het Roois Landschap? Mail rooislandschap@gmail.com