First Sergeant Black: het avontuur en de opdracht
Roois nieuws Voorjaar 1944. De strijd in Europa bereikt langzaam maar zeker een keerpunt. Dit is het moment dat de Amerikaanse boerenzoon Layton Black afreist naar het heetst van die strijd, zonder te weten of hij het boerenland van Ohio ooit nog terug zal zien. Maar hij was 22, het avontuur lokte en de oorlog had nog geen menselijk gezicht. Een halve eeuw later sluit hij het boek over zijn oorlogservaringen af met de zin: “Alstublieft God, wilt u al die geweldige mannen die de laatste vijftig jaar gemist hebben, vertellen dat ik ze nooit vergeten ben.”Layton Black groeide op op het arme platteland. Football was alles voor hem, maar de enige oefening die hij kreeg waren de eindeloze uren dat hij een bal gooide door een oude autoband. Zijn eerste echte wedstrijd speelde hij in Nancy, waar zijn compagnie, na de bevrijding van het zuiden van Nederland, wachtte op een nieuwe opdracht. Een opdracht die voor Black nog de ijskoude, besneeuwde hel van de Slag om Bastenaken in petto had, voordat hij eindelijk aan de thuisreis kon beginnen en de liefde van zijn leven, Jeanne, kon trouwen.
De echte actie begon voor Black op 6 juni 1944, toen hij één van de 18.300 paratroepers was die landden op de stranden van Normandië. “De lucht is vol vliegtuigen. Ik kijk uit de open deur. We zitten nog steeds boven Engeland. Alles wat ik uit kan brengen is: Wat een gezicht, wat een prachtig gezicht! Er werd gezegd dat we met negen vliegtuigen naast elkaar vlogen en dat de rij 320 kilometer lang was. Ons werd verteld dat 490 C-47 vliegtuigen 6.600 paratroepers vervoerden, alleen al van de 101ste Airborne Divisie. Het was iets dat niemand ooit nog zal zien. Dit te overleven en erover te kunnen vertellen is iets wonderbaarlijks...”
Naast de spanning van het avontuur, waar hij vol vuur over vertelt, zit er aan Layton Black ook een diepgelovige kant, die hem aanzet tot nadenken over wat hij nu eigenlijk aan het doen is. “Ik herinner me dat ik bad tot mijn God en hem vroeg om zegen voor al mijn mensen. Ik vroeg God om me te vergeven wat ik de Duitsers ging aandoen en ik kon het niet nalaten om Hem te vragen hen genade te tonen. Want ik voelde wel dat de doorsnee Duitser geen idee had van wat Duitsland allemaal gedaan had...”
In Engeland werd in augustus '44 een tweede 'grote sprong' voorbereid. Het wachten was niet gemakkelijk. Hoe moet je je mentaal voorbereiden? Zou het net zo erg zijn als Normandië of nog erger? Maar toch schrijft Black: “Dit waren fantastische jaren voor mij. Ik was begin twintig en ik besefte dat dit een tijd was waarin geschiedenis geschreven werd. Boven alles was ik deel van de actie. Een paratroeper! Een paratroeper van het 502de! Een 101st Airborne paratroeper! Dat is wel zo ongeveer het beste wat er is.” Ondertussen was Layton Black opgeklommen van gewoon soldaat tot sergeant als gevolg van wat hij noemt 'een proces van eliminatie'. Er waren zoveel doden en gewonden die vervangen moesten worden. Maar vergeet nooit: “De frontsoldaten wonnen de oorlog, alle anderen hielpen alleen maar!”
En toen kwam zondag 17 september 1944, nu bijna 69 jaar geleden. Een belangrijke dag voor Rooi en een mooie dag voor een bevrijdingsactie. “De zon scheen schitterend de hele weg van Wakefield Airfield, iets ten noordwesten van Londen, naar de plek waar we gedropt zouden worden, een groot open veld tussen Best, Son en Sint-Oedenrode.” Als sergeant in de C-Compagnie was Black verantwoordelijk voor het behoud van de brug over de Dommel in Sint-Oedenrode. Een van de dingen die hij daarvoor moest doen was een kuil graven in de prachtige tuin van dokter Cooijmans aan de Lindendijk. En toen kwam zijn boerenhart in opstand. Na alle verschrikkingen die hij had meegemaakt in Normandië, na de zware dropping die hij en zijn mannen net achter de rug hadden en de grote verliezen die aan geallieerde kant geleden werden, kon de laatste First Sergeant het niet over zijn hart verkrijgen om zoiets moois kapot te maken. De brug bleef gelukkig toch gespaard en de rest is, zoals ze zeggen, geschiedenis. Mia van Boxtel
