Dassen als laatste redmiddel niet meer van deze tijd

Sint-Oedenrode - Dertig jaar geleden was de das bijna uitgestorven, maar inmiddels is de populatie flink gegroeid. Toch blijft de das een beschermde diersoort. De aanwezigheid van dassen kan invloed hebben op bijvoorbeeld de bouw van een woonwijk. Hoe wordt daar in Meierijstad mee omgegaan? En blijven dassen een belemmering voor bouwprojecten.

Door: Nienke Habraken

In Nederland is de das al eeuwenlang een belangrijk onderdeel van de natuur. Ton Popelier, dassenconsulent: “Dertig jaar geleden was de das bijna uitgestorven, maar dankzij inspanningen zoals herintroductieprogramma’s en beschermende maatregelen zijn ze nu beschermd onder de Wet natuurbescherming.” Het leefgebied van dassen is cruciaal voor hun voortbestaan. Beschutte en droge plekken voor hun burchten, evenals een gevarieerd landschap met name vruchtbaar grasland voor voedsel, zijn essentieel. “Dassen passen zich aan aan hun omgeving, waardoor ze kunnen gedijen in diverse biotopen. Daardoor vinden we ze nu op onverwachte plekken. 

“Gemeente Meierijstad is een groene gemeente en heeft de ambitie om alleen maar groener te worden. Om de das en zijn leefgebied te beschermen zijn er meerdere faunatunnels gerealiseerd met een rasters voor het klein wild. Hierdoor wordt voorkomen dat deze dassen slachtoffer worden van het verkeer. Daarnaast worden er natuurterreinen ecologische waardevol ingericht waar diersoorten zoals de das van profiteren”, verklaart gemeente Meierijstad.

De das kan invloed hebben op bouwplannen, omdat het een beschermde diersoort is. In 2023 werd het nieuws bekend dat de uitbreiding van de opvanglocatie Boschvoort in gevaar zou zijn door een dassenburcht, maar uiteindelijk bleek er geen belemmering voor de dassen. Voorafgaande aan bestemmingswijzigingen is er altijd een oriënterend flora- en faunaonderzoek. “Dit onderzoek toont aan welke (beschermde) dier- en plantsoorten er leven, verblijven of foerageren binnen of aangrenzend aan het projectgebied. Wanneer de resultaten van het oriënterend flora- en faunaonderzoek aantonen dat beschermde diersoorten het projectgebied gebruiken, moet er nader onderzoek uitgevoerd worden om overtredingen aan de Wet Natuurbescherming te voorkomen”, legt de gemeente uit.
Vervolgens worden de onderzoeken en protocollen beoordeeld door de Omgevingsdienst Brabant Noord (ODBN). De ODBN behandelt omgevingsvergunningen met een flora- en fauna activiteit volgens de Omgevingswet. De ontwikkelaar moet ervoor zorgen dat de benoemde maatregelen worden uitgevoerd. De ODBN houdt hier toezicht op. Door middel van goedgekeurde migrerende en compenserende maatregelen en ecologische werkprotocollen in de uitvoeringen worden overtredingen voorkomen en wordt het leefgebied van bijvoorbeeld de das niet aangetast.

Dassen worden soms gebruikt als laatste strohalm om bouwprojecten tegen te houden. Het is een bekend patroon dat wanneer bouwplannen worden geconfronteerd met de aanwezigheid van beschermde diersoorten, zoals dassen, dit kan leiden tot vertragingen, herzieningen van plannen of zelfs stopzetting van projecten. Hoewel het beschermen van deze diersoorten van vitaal belang is voor het behoud van biodiversiteit en ecosysteemdiensten kunnen dergelijke situaties ook spanningen veroorzaken tussen verschillende belanghebbenden, zoals ontwikkelaars, gemeenten en natuurbeschermingsorganisaties.

Mocht er een dassenburcht aanwezig zijn op een bouwlocatie, dan wordt er gekeken naar een nieuwe locatie voor deze burcht. De dassen worden dan voorzichtig verplaatst. “Daar zijn protocollen voor. Er wordt bijvoorbeeld een kunstmatige dassenburcht opgesteld waar we ze voorzichtig heen leiden”, vertelt Popelier over de gang van zaken. Dit kost tijd, waardoor de dassen een tijdelijke belemmering voor de bouw kunnen zijn, maar tegenwoordig leiden dassen zelden tot het volledig stilleggen van projecten zoals dertig jaar geleden.