De tekenbeet

Teken zijn vooral actief tussen maart en november als de temperatuur boven de 7 graden Celsius komt. Een teek is een klein (1 tot 3 millimeter groot), bruinzwart spinachtig insect. Teken leven vooral in struiken en hoog gras, in bossen, heide, duinen, parken en tuinen. Ze houden van een vochtige omgeving. Jaarlijks worden in Nederland een miljoen mensen door een teek gebeten. Teken kruipen of klimmen op mensen en dieren en bijten zich vast in de huid. Ze kunnen niet springen of vliegen.

Je ziet dan vaak alleen een zwart puntje op de huid. Door het opzuigen van bloed zwelt de teek langzaam op tot een bruinzwart of grijzig bolletje tot maximaal 1 cm. Na enkele dagen laat de teek vanzelf los. Tekenbeten zijn vaak pijnloos, waardoor u ze niet opmerkt. Op de plaats van de beet ontstaat vaak binnen 3 dagen een rood vlekje, zoals bij de meeste insectenbeten. Het vlekje wordt meestal niet groter dan 1 of 2 centimeter en verdwijnt weer binnen 1 week.
Een tekenbeet kan overal op het lichaam voorkomen, vooral op warme vochtige plekken zoals de oksels, de liezen, de knieholtes en de bilspleet; bij kinderen vaak ook op het hoofd, in de nek (op de haargrens) en achter de oren.
Tekenbeten kunnen meestal geen kwaad. In Nederland zijn 1 op de 5 teken besmet met de bacterie die de ziekte van Lyme kan overdragen. Dit varieert per gebied in Nederland.
De kans dat u na een tekenbeet de ziekte van Lyme krijgt is klein. Van de 100 mensen die een tekenbeet hebben, krijgen er 2 of 3 de ziekte van Lyme (2-3%). Als u de teek direct verwijdert (liefst zo snel mogelijk nadat u de teek ontdekt heeft, en binnen 24 uur nadat de beet is ontstaan), dan is de kans dat de teek de bacterie op u overdraagt klein. Hoe langer de teek in de huid zit, hoe groter de kans dat de teek de bacterie op u overdraagt.
Gaat u op pad in een omgeving waar veel teken voorkomen? Dan kunt u zich extra beschermen door uw huid in te smeren met een insecten-werend middel met DEET. Dit is te koop bij de apotheek en drogist.
Controleer uw hele huid, met extra aandacht voor de bovengenoemde risicoplekken, en uw kleding en schoenen zorgvuldig als u in de natuur bent geweest (in bos, park, hei, duinen of tuin, in hoog gras en tussen struiken en oude bladeren). Ziet u een teek? Verwijder die dan direct. Op www.thuisarts.nl staat uitvoerig beschreven hoe u een teek het beste kunt verwijderen. Het is in ieder geval belangrijk de teek in zijn geheel met een pincet te verwijderen en de plek daarna met alcohol 70% of povidonjood oplossing schoon te maken.
Als u een tekenbeet heeft gehad is het afhankelijk van hoe lang de teek in de huid heeft gezeten en hoe lang het geleden is dat u de teek verwijderd heeft hoe verder te handelen.
- Als de teek korter dan 24 uur op de huid heeft gezeten is de kans op de ziekte van Lyme heel klein. Er is dan geen behandeling nodig, wel moet u de huid 3 maanden lang goed in de gaten houden of er een rode vlek ontstaat of dat u griepverschijnselen krijgt.
– Heeft de teek vermoedelijk langer dan 24 uur in uw huid gezeten?
Overleg dan met uw huisarts of assistente. U heeft dan 2 mogelijkheden: afwachten en gedurende 3 maanden goed opletten of u verschijnselen krijgt van de ziekte van Lyme zoals een steeds groter wordende rode vlek of kring of griepverschijnselen zoals hieronder beschreven. Dan kunt u alsnog antibiotica nemen om de infectie te behandelen. Of als de teek korter dan 72 uur geleden verwijderd is preventief eenmalig antibiotica nemen. Het voordeel van antibiotica is dat ze de ziekte van Lyme voorkómen. Het nadeel is dat antibiotica bijwerkingen kunnen geven (bij ongeveer 30% van de mensen).
Bloedonderzoek na een tekenbeet is niet zinvol. De bloedtest kan niet aantonen of de teek u besmet heeft. Het kan zijn dat u wel besmet bent door een teek maar dat het nog niet in het bloed te zien is. Of het kan zijn dat er wel een infectie in het bloed gevonden wordt maar dat het een vroeger doorgemaakte infectie is die u al lang overwonnen heeft.
Neem contact op met uw huisarts:
- na een tekenbeet in het buitenland
- als het u niet lukt om een teek te verwijderen
- als u een teek heeft verwijderd die waarschijnlijk 24 uur of langer in de huid heeft vastgezet
- als u binnen enkele maanden na een tekenbeet klachten krijgt zoals:
- een steeds groter wordende rode vlek of kring.
- een gevoel alsof u griep heeft (koorts, hoofdpijn, spierpijn, moeheid)
- een of meer dikke en pijnlijke gewrichten
- uitstralende pijn, tintelingen of minder kracht in uw arm, been of romp
- u ziet ineens dubbel of krijgt ineens een scheef gezicht.
Dit zou namelijk kunnen passen bij de ziekte van Lyme.