Slechtvalk, gevleugelde roofridders op de Knoptoren

De slechtvalk, falco peregrinus, spreekt tot de verbeelding, de heilige graal voor vogelaars. De naam heeft niks met goed of slecht te maken. Het is oud Nederlands: "Slecht" in de betekenis van eenvoudig, gewoon of algemeen. De wetenschappelijke naam, peregrinus betekent pelgrim. Die dankt het beestje aan zijn trekgedrag. In het Duits heet hij Wanderfalke, in het Frans faucon pèlerin en in het Engels peregrine falcon. Slechtvalken werden tijdens de trektijd gevangen. Door valkeniers daarom pelerin genoemd.

Door: Peter Verkuijlen

Decennia was het een uiterst zeldzame vogel in Nederland. Reden is dat ze normaal broeden op hooggelegen rotsrichels. In oude tijden was het een kostbare vogel die snel voor het gewin werd gevangen of jong uit het nest genomen. In de twintigste eeuw verdwenen ze door gebruik van gechloreerde koolwaterstoffen in de landbouw. Tijden veranderen, elk hoog gebouw is vogelliefhebbers voorzien van bewoonde nestkasten. Deze gevleugelde roofridders passen zich aan in het stedelijke landschap en ook met de keuze van hun prooi en jachttechniek.
In Rooi huisde al geruime tijd een vrijgezelle slechtvalk op de Knoptoren. Afgelopen winter werd het een koppeltje en op dit moment zien we regelmatig heftige conflicten met rivalen die onze knoptoren ook als woonstee zien zitten. Dat zijn stevige ruzies waarbij de beestjes elkaar naar het leven staan. Voor vogelspotters, vaak met telelenzen ter grootte van rioolbuizen, zijn de vogels een genot.
Torens zijn als broedplaats populair, maar er zijn ook broedgevallen in bomen bekend (Veluwe) of gewoon op de grond (Waddeneilanden 1926, 1930 en Zeeuws Vlaanderen 2006 en 2007). De vogel past zich gemakkelijk aan. Daardoor zijn ze ook in gevangenschap te kweken. In het buitenland wordt driftig met deze vogels gefokt en ook gekruist met andere valksoorten (giervalk) om een grotere vogel te krijgen. Ze worden verkocht als jachtvogel. Afzetmarkten zijn vooral de Arabische landen in het Midden-Oosten, waar valkenjacht populair is en de regels minder streng. Een slechtvalk is geen goedkoop huisdier. Verkenning op internet leert dat voor een bedrag tussen de € 800,- en € 1500,- een slechtvalk kan worden aangeschaft.
Voor vogelliefhebbers is falco peregrinus geen onverdeeld genoegen. Ze zijn een ware plaag voor duivenhouders die in de buurt van een nestplaats wonen. De duifjes moeten een paar keer per dag het hok uit. De slechtvalk stemt zijn jachtschema af op de werktijden van de duivenhouders. Die raken tientallen, vaak kostbare, vogels kwijt. De Rooise slechtvalken zijn de vogelbeschermers dankbaar voor het in stand houden van kleine restpopulaties weidevogels. De kieviet staat hoog op hun menu. Zopas lagen er vier afgekloven en opgepeuzelde exemplaren onder de Knoptoren. Ook het haantje op de toren heeft last van onze slechtvalk. Het zit vast en tuurt al maanden naar het zuidwesten. Contact met de gemeente leverde het bericht op dat vanwege de beschermde slechtvalken men niet op de toren kon. Ik hou het op hoogtevrees.