Open Monumentendag en het Rooise Smitsorgel

Sint-Oedenrode - Elk jaar in het tweede weekend van september openen duizenden monumenten gratis hun deuren voor publiek. Open Monumentendag is een van de grootste culturele evenementen in Nederland. Het is een uitgelezen kans om in contact te komen met ons monumentale erfgoed. In dat weekend kun je zelf ervaren of de verhalen over, én schoonheid van monumenten een verrijking voor onze leefomgeving en dus voor onszelf zijn. 

Dit jaar is het landelijke thema Leermonument: over elk monument valt wel wat te leren. Dat geldt zeker voor ons fantastische Rooise monument: het Smitsorgel! Daarom zijn op zaterdag 12 september van 14:00 tot 16:30 uur de deuren van de Martinuskerk voor het publiek geopend. Je kunt dan van dichtbij kennis maken met dat geweldige orgel. Er zijn mensen aanwezig die kunnen vertellen over onze kerk en het orgel. Ze kunnen je laten zien én horen hoe het orgel werkt en klinkt. En als je wilt, én kunt, mag je misschien zelf ook nog wel even op het orgel spelen. We houden natuurlijk wel de Corona maatregelen in acht. Dus het kan zijn dat je even moet wachten voor je met de spiltrap naar het orgel mag klimmen. Maar je zult er zeker geen spijt van krijgen. Zet je ogen en oren wijd open en vergeet niet om foto’s te maken!

Het orgel van de Sint-Martinuskerk in Sint-Oedenrode is in 1839 gemaakt. Het is niet gemaakt voor de kerk zoals die nu geworden is maar het klinkt er wel fantastisch in. En wat denk je van de gebeeldhouwde houten leeuwenkoppen, de bloemen- en vruchtenslingers, de engelen, de muziekinstrumenten en Caecilia die orgel speelt? Het lijkt wel of al die gebeeldhouwde figuren samen met het orgel muziek maken. Het Rooise orgel is een van de best bewaarde orgels die gemaakt zijn door de beroemde familie Smits uit Reek. Drie generaties bouwden in de negentiende eeuw orgels in Noord-Brabant, zoals ook de families Vollebregt en Van Hirtum.
Het orgel werd in 1839 door Frans Smits gemaakt voor de vroegere kerk uit 1810. De Rooise timmerman Engels maakte de kas en een atelier uit Antwerpen maakte al het houtsnijwerk. In 1915 was de huidige Sint Martinuskerk klaar. Frans Smits, de kleinzoon van de bouwer, restaureerde het orgel en plaatste het, in de zuidbeuk, naast het priesterkoor. Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd het orgel verplaatst naar de westkant van de kerk. Zo’n vijfentwintig jaar geleden werd de kerk gerestaureerd en werd het interieur uit de Hasseltse kerk van Tilburg in de kerk geplaatst; de banken, de preekstoel en het Lijdensaltaar vormden met het nieuwe altaar en het koororgel een goed ingerichte Sint-Martinuskerk. En allemaal dankzij de grote inzet van vele vrijwilligers uit de parochiegemeenschap! In 2000 werd met de restauratie van het toen bijna niet-te-bespelen orgel begonnen. Op 11 november 2001, Martinuszondag, werd het orgel feestelijk in gebruik genomen.

Als je boven bij dit orgel staat of er beneden in de kerk naar luistert, word je overweldigd door wat je ziet en hoort en voel je de liefde die zoveel mensen in al die jaren in deze kerk en in dit instrument gestopt hebben. Dit moet je meemaken!