Lezing Gustaaf Peek: ontwapenende underdog

Sint-Oedenrode - De naam Gustaaf Peek gaat in de Nederlandse literatuur als een olievlek. Zes jaar deed de trage starter erover om een uitgever geïnteresseerd te krijgen in zijn boeken. En hoewel de verkoopcijfers bij zijn tweede boek even inzakten, steeg de lijn daarna sterk. Zijn vierde en tot dusver laatste productie, "Godin, held", beleeft inmiddels haar dertiende druk. Vrijdagavond konden liefhebbers hem in persoon leren kennen in de Knoptoren, als sluitstuk van het RKK literatuurseizoen. Het werd een bijzondere ontmoeting.

Door: Jan Egmond

Het is niet mijn gewoonte om auteurs met elkaar te vergelijken, maar in dit geval kon ik het niet laten. Het verschil met de vorige RKK-gast, Griet op de Beeck, was zo immens dat Peek zelf er ook nog even – met een knipoog - aan refereerde. Peek, een lange, knappe, zachtmoedige man met een spraakstoornis, soms wat verstrooid. Een poëtische dromer, kwetsbaar en gevoelig voor de chemie met zijn publiek. Een slaaf van zijn behoefte om te schrijven, in plaats van ambitie als drijfveer. Op zoek naar oogcontact, geholpen door het spreekgestoelte dat veel beter door zijn kleine voorganger gebruikt had kunnen worden uit respect voor het publiek. Een halfvol zaaltje met een tiental vingers omhoog bij de vraag wie er ooit een boek van hem had gelezen. De enige overeenkomst zou de constatering kunnen zijn dat de lengte van beide auteurs omgekeerd evenredig was aan hun ego.

Chemie
Geen wonder dat het publiek behoorlijk moest wennen aan deze nog vrij onbekende auteur. Toch was er chemie. De charmante openhartigheid waarmee Peek zijn zwakke kanten toonde, ermee koketteerde bijna, zijn humor en zelfspot, plus de intieme sfeer van het kleine gezelschap, leken het uiteindelijk te winnen van de soms ongemakkelijke momenten die vóór de pauze even de overhand dreigden te krijgen. Het deed me denken aan het proces dat Peek beschreef over de worstelingen in zijn hoofd bij het schrijven van zijn boeken: soms gebeurde er niet wat hij eigenlijk voor ogen had en waren zijn eigen personages sterker dan hijzelf. De regie glipte uit zijn handen. Het publiek hoorde hem liever voorlezen uit eigen werk dan een spontaan vraag-en antwoordspel, en dat werd ook hardop gezegd. Geen probleem voor Peek, waarschijnlijk zelfs opluchting.
Net vóór de pauze las hij een passage voor uit zijn laatste boek, over een vrijpartij tussen de twee hoofdpersonen. De intieme, erotische details beschreef hij zo expliciet dat menigeen in het publiek rode oortjes kreeg. Peek had weer even de regie in handen.

Vragen
Na de pauze was vragen stellen voor het publiek niet meer vrijblijvend, maar 'verplicht'. En warempel, de geest was uit de fles. Enkele vragen gingen over het filmscenario "Gluckauf" dat hij schreef, waarvoor hij vorig jaar een Gouden Kalf ontving. Op de vraag wat hij vond van boeken die volgens de auteurs door verfilming worden verkracht reageerde hij voor het eerst die avond fel. "Ik vind dat zo'n onzin. Een boek is een boek en een film is een film. Als je als auteur zoiets zegt vind je jezelf wel érg belangrijk."

Het publiek wist van geen ophouden, maar ruim een kwartier na de geplande eindtijd was de rek eruit. Het publiek liet haar waardering blijken met een ovationeel applaus, een enkeling staand. En daarmee lag Peek zowaar een neuslengte voor op zijn illustere voorganger.