Afval in Meierijstad: de andere kant van het verhaal

Sint-Oedenrode - Menig Rooienaar heeft nog een vieze nasmaak van het verloop van het huisvuilophaal-systeem, met als dieptepunt het debacle met de 'druppel'. Toen na afloop druppel-leverancier Kliko op vragen van de fractie Hart ook nog eens verklaarde dat Meierijstad de enige gemeente was met klachten daarover, werd de beeldvorming er niet beter op. Het is complexe materie, en de tegenwerping van portefeuillehouder Harrie van Rooijen "… maar er gaat ook veel goed") kon amper iets van de scherpe randjes afhalen. Pieter Reus, externe afval-expert die voor meerdere gemeentes werkt, lukte dat afgelopen donderdag wél, tijdens een beeldvormende avond in de Rooise raadszaal.

Van Rooijen leidde het onderwerp over de "struikeling voorwaarts" in en Reus schetste in woorden en cijfers het hele verhaal, van verleden tot heden plus een klein stukje toekomst. "Wij zitten in een transitie dus kunnen niet op een blaadje zetten hoe het straks gaat worden." Hij legde uit dat bij elke stap opnieuw bepaald moet worden wat de daaropvolgende moet gaan worden. Sommige ontwikkelingen zijn voorzienbaar, bijvoorbeeld dat er een moment komt dat blik óók in de PD-zakken (voor plastic en drinkpakken, red.) mag. "Maar nu nog niet, want in de praktijk is gebleken dat veel mensen het plastic in de blikjes proppen. En dan zijn geen van beide te recyclen."
Het is ook een kwestie van hoe je het brengt. Want 1676 klachten ("meldingen") alleen al in januari 2019 voelt toch heel anders dan 1 ½ procent van de Meierijstadse huishoudens.
Het 'gedoe' rondom een andere aanpak van afval speelt in vrijwel heel Nederland. Alleen gemeentes die jaren geleden al een pilot ermee startten, zoals Reusel – de Mierden en Horst aan de Maas, hebben het meeste al achter de rug, hoewel daar naar verluidt ook afval 'onder het vloerkleed wordt geveegd'. Veranderde wetgeving, de co2 doelstellingen, maar vooral de recente weigering van China om nog langer (minder goed gescheiden) afval uit Europa te verwerken zorgen ervoor dat de verwerking steeds duurder wordt.
Anders dan andere gemeenten in Nederland, heeft Meierijstad als fusiegemeente ook te maken gehad met de harmonisering van drie verschillende inzamelsystemen en tarieven. Reus: "We zijn van drie afvalstoffenbegrotingen naar één grondstoffenbegroting gegaan." Daarmee zei hij meteen iets over de kanteling van de doelstelling: afval bestaat niet, het gaat over hergebruik van grondstoffen. Dat daar nog een flinke slag te maken is, illustreerde hij treffend. "Een defecte laptop gaat nu nog in de shredder en daarmee komt, bij één laptop, één ton (!) co2 vrij." Maar er is hoop: Het ontmantelen van onder meer elektrische apparatuur gaat opgepakt worden door kringloopbedrijven en sociale werkplaatsen, wat veel nieuwe arbeidsplaatsen oplevert.
Dat afvalinzameling steeds duurder wordt, staat als een paal boven water. Maar Meierijstad is daarmee in goed gezelschap van alle andere Nederlandse gemeentes.

Behalve een opsomming van wat er allemaal goed gaat, onder meer het harmoniseren van de papierinzameling door verenigingen ("dat ging goed dus dat stond niet in de krant") en het inzetten van de veel schonere (Euro 6-) vrachtwagens voor de inzameling, kwam er nog een lelijke aap uit de mouw. "Meierijstad is niet de enige gemeente die is gestopt met invoering van de druppel. Dat deed Eindhoven bijvoorbeeld óók."