Stoommachine veilig 'geland' bij Hoeve Strobol

Sint-Oedenrode - Een paar weken geleden besteedden wij twee afleveringen aan de gigantische stoommachine, die door een gelukkige samenloop van omstandigheden vanuit Frankrijk een plekje zou gaan krijgen in museum Hoeve Strobol. Het demonteren en transporteren van 6 ½ ton aan onderdelen was slechts een routineklusje tussendoor, de echte megaklus vond afgelopen week plaats: ruim 30 ton woog het gevaarte.

Dat kon gelukkig in drie onderdelen: het stookgedeelte, het stoomgedeelte en het achterstuk met vlambuis. Maar voor dat allemaal op de rit stond … genoeg voor een derde aflevering in deze serie. Bert Verbakel, oprichter en eigenaar van museum Hoeve Strobol, beschrijft beeldend wat er allemaal bij de klus kwam kijken. "We waren er al twee keer met acht man geweest, dinsdag waren we er weer. De stoommachine moest in drie delen eerst door een gat in de verdiepingsvloer worden getakeld. De verdiepingsvloer van het gebouw hadden we al gesloopt, inclusief de zware balken erboven die vroeger waren gebruikt om het ding te takelen. Alles moest precies recht hangen aan kettingen. Maar de generator lag achter in de hoek, die moest eerst juist schuin weg worden getakeld."

160 tons kraan
Omdat alles over hoogspanningskabels op 15 meter hoogte moest  worden getild, moest de kraan 18 meter kunnen reiken. Daarvoor was een 160 tons kraan nodig. Geen werkje voor horlogemakers. "Omhoog ging het héél langzaam, daarna schoot het eigenlijk best op. Na anderhalf uur stond alles op z'n plaats." Alles ging dus zoals gepland? "We hadden alles goed voorbereid, alleen het weer niet. Dinsdag was het nog mooi, woensdag kwam het in de ochtend ineens met bakken naar beneden, en dat heeft de hele dag geduurd. Maar we moesten door, we konden niet even pas op de plaats maken of schuilen. Dan kun je je nog zo goed kleden, maar op het eind van de dag bibberde iedereen van de kou." Het spreekt voor zich dat de gevaartes ontzettend goed vastgezet moeten worden, als zo'n ding kan bewegen en er gebeurt iets onderweg, zijn de gevolgen niet te overzien. Toch heeft Bert risico's gelopen, maar die zaten alleen in de portemonnee …

Geen papieren
Op de vraag of het mammoet-transport begeleiding nodig had, volgt een verrassend antwoord. "Nee, we reden heel voorzichtig, zoveel mogelijk over tolwegen, en vooral 's nachts. Maar dat had ook te maken met het feit dat we geen officiële ontheffing hadden aangevraagd voor het transport. In Nederland was dat in dit geval ook niet nodig, maar in Frankrijk en België is dat verplicht boven de 40 ton. De kraanwagen alleen woog al 30 ton dus daar kon nog maar 10 ton bij, en daar zaten we ver boven. We hebben veel geluk gehad dat we niet aangehouden zijn, want dan had het transport ruim twee keer zo veel gekost. De ontheffingen zouden 800 euro gekost hebben, dus die hebben we mooi op zak gehouden."

Op bestemming … en nu?
De legpuzzel die de stoommachine nu nog is, ligt in genummerde onderdelen in twee containers van 12 meter die Bert "nog ergens had liggen" en tussen die containers in, overdekt met een provisorische overkapping. "Dit wordt de werkplaats. De binnenwanden worden uit de containers gehaald om er één ruimte van te maken, er komt een plexiglas overkapping zodat we er met daglicht aan kunnen werken. Als hij helemaal klaar is, wordt de complete stoommachine verplaatst naar zijn definitieve loods bij het museum. Ja, dat duurt nog wel een paar jaar." Bert heeft video-opnames gemaakt van de klus, en veel foto's van de roestbakken zoals ze er nu liggen, bij elke afdichting bezet met veel meer loodzware bouten en klinknagels dan bij de huidige werktuigbouwkundige berekeningen nodig zou zijn. "Tja, in 1935 ging dat anders dan in 2017" grinnikt Bert. "Toen wisten ze het allemaal niet precies, maar lieten niets aan het toeval over." Hier en daar schemert door de olie en het stof nog een biesje goudlak. "Ge zult het niet geloven, maar straks werkt het allemaal weer, glimt de hele stoommachine als nieuw en zitten de biesjes er ook weer compleet op." Voor Bert zit het echte avontuur erop. "Ik had het nooit willen missen, maar ben toch heel blij dat het nu achter de rug is. Er moet nog heel veel gebeuren, maar nu komt het allemaal niet meer op een dag."