Ooggetuigenverslagen uit de Tweede Wereldoorlog

Meierijstad - Na een oproep van Cor Vervoort in DeMooiRooiKrant van 9 december 2017 om inlichtingen over een Amerikaanse parachutist, Donald Oliver Mills (die op 20 oktober 1943 op de grens van de Koevering en de Kuilen Eerde is geland) is het eindelijk zover. Zijn boek met de titel 'Sodom und Gomorra' met daarin ook het verhaal van Donald Oliver Mills is uitgegeven. Dit mede met het oog op de herdenkingen in september 2019 rond Operatie Market Garden, dan 75 jaar geleden.

Cor geeft achtergrond informatie: "Van jongs af aan was ik gefascineerd door de verhalen die mijn moeder, Anna van Erp, vertelde over de oorlog. Langzaam maar zeker kwam ik op het idee hier een boek over te schrijven. De verhalen moeten bewaard blijven voor de generaties na ons. De waanzin en verschrikkingen van een oorlog mogen nooit vergeten worden. De herinneringen van mijn moeder zijn aangevuld met de verhalen van een zevental nog levende ooggetuigen van weleer, die tijdens de oorlog op de Koevering, Willibrordushoek en de Kuilen woonden. Het zou een voor altijd gemiste kans zijn deze verhalen niet op te tekenen, de tijd begint immers te dringen. Daarbij heb ik van velen uit het circuit van de Tweede Wereldoorlog hulp en waardevolle adviezen gekregen. Mede door hun onmisbare hulp is het boek geworden wat het nu is, een waar tijdsdocument met een aantal nog nooit gepubliceerde verhalen en foto's. Met name de ooggetuigenverslagen maken er een fascinerend verhaal van en geven een totaal beeld van de periode 1940 - 1945. Het boek is verdeeld in twee delen, de bezettingsjaren en onze bevrijding. De ooggetuigen vertellen over het (over)leven tijdens de periode van de Duitse bezetting. Een periode waarin iedereen bang was, desondanks werden mensen die op de vlucht waren voor de bezetter, in de kleine gemeenschap die Eerde was opgevangen. Veel aandacht wordt besteed aan Donald Oliver Mills, een Amerikaans bemanningslid van een neergeschoten B-17, die op een even spectaculaire als miraculeuze wijze onder het oog van de Duitsers wist te ontsnappen en een aantal maanden later via Gibraltar veilig in Engeland terugkeerde. Het grootste gedeelte van het boek is gewijd aan de luchtlandingen in september 1944 bij Son, Eerde en Heeswijk-Dinther en aan de gevechten rond de corridor kort daarna. Op 17 september 1944 werd Eerde als eerste plaats in Nederland, tijdens Operatie Market Garden bevrijd. De aanvankelijke euforie was echter van korte duur. De daarop volgende week kort na de doorkomst van het geallieerde grondleger, ontketende zich een hevige strijd rond Hell's Highway tussen Sint-Oedenrode en Veghel. Met name het verhaal van de doorbraak van de Corridor, Hell's Highway, door een Regiment Duitse Fallschirmjäger ondersteunt door een aantal Jagdpanzers bij de Koevering, de huidige Veghelseweg, op 24 en 25 september 1944 maakte steeds een diepe indruk op mij. Mijn vader en moeder maakten deze doorbraak van zeer nabij mee, toen ze met een aantal andere familieleden en buurtbewoners meer dan 40 uur in twee geïmproviseerde schuilkelders doorbrachten op de Willibrordushoek, precies op de plaats waar de Duitsers de Corridor afsneden. Ze dachten veilig te zijn door dicht bij de hoofdweg, de levensader van de geallieerden, een onderkomen te zoeken. De realiteit was echter anders. Nadat er die namiddag, op een paar honderd meter afstand van hun schuilkelder een groot Engels konvooi in brand werd geschoten, werden ze zich al snel bewust van de gevaren op die bewuste zondag. Helaas was het te laat, vluchten kon niet meer. Onder die omstandigheden de Veghelseweg oversteken om in de richting van Zijtaart te trekken stond gelijk aan zelfmoord. Het verkeerde moment op de verkeerde plaats. De oorlog brandde in volle hevigheid los en ze hadden geen flauw idee wat er gaande was. Veertig uur doodsangst in een ondiep nat hol, zonder eten of drinken, overleven op hoop en vrees viel de bewoners ten deel. Er bleef niets anders over dan rozenhoedjes te bidden. Rond hun schuilkelder sneuvelden Duitsers en Amerikanen. Duitse tanks reden rakelings langs de schuilkelders, doodsangst, het oorverdovend lawaai van ontploffende granaten en nagenoeg alle boerderijen in de omgeving brandden af, waarbij inboedel en vee verloren gingen. Een van de ooggetuigen vertelde me: ?De eigenlijke oorlog heeft voor ons twee weken geduurd, maar ik kan er wel twee maanden over vertellen." Een ander vertelde: ? Als er een hel bestaat, weet ik hoe het er daar uitziet. In de hel kan het niet erger zijn als wat wij meegemaakt hebben."
"Het verhaal van de Amerikaanse paratroopers van het 501st PIR, die op 24 september 1944 in Eerde en de Eerdse Zandduinen met hun lichte bewapening als leeuwen vochten tegen een enorme Duitse overmacht, om hen de doortocht naar Hell's Highway te beletten. Ook zijn er de verhalen van de Amerikaanse paratroopers van het 506th PIR, die evenals hun collega's van het 501st PIR tot de 101st Airborne Division behoorden en de Engelse tankbemanningen van het 44th Royal Tank Regiment, die de Corridor in de late namiddag van 25 september heroverden op de Duitsers. En het verhaal van de Engelse infanterie, de Cameron Highlanders, die in de nacht van 22 op 23 oktober 1944 vanaf de Koevering, de bevrijding van Schijndel begonnen. Ze leden zware verliezen voordat ze de grens van Schijndel bereikten. De gevechten rond de Koevering, Willibrordushoek en de Kuilen hebben meerdere honderden militairen zowel geallieerden als Duitsers het leven gekost. Ook eiste de strijd onder de burgerbevolking zijn tol, vele moesten volkomen onverwacht vluchten onder achterlating van huis en have. Doodsangst en vertwijfeling, er vielen diverse slachtoffers te betreuren."
"De meeste Nederlanders weten niet dat de Duitse doorbraak van de Veghelseweg, de doodssteek was voor het welslagen van Operatie Market Garden. De Engelse paratroopers die bij Arnhem geland waren, konden niet bevoorraad en van versterkingen voorzien worden. Door de Duitse doorbraak, militair gezien een hoogstandje, kwam de hulp te laat en bleek Market Garden een dramatische misrekening van de geallieerden te zijn, die onnodig veel mensenlevens heeft gekost. 'Een brug te ver.' Het indirecte gevolg was ook dat Nederland boven de grote rivieren pas na de daarop volgende winter bevrijd kon worden. De 'hongerwinter' was het gevolg, 20.000 Nederlanders die het niet overleefden."
"Verder het verhaal van een Nederlandse militair, Matthijs van Gorp, die in dienst van de Prinses Irene Brigade op Sword Beach in Normandië aan land ging. En waarschijnlijk als eerste Nederlandse militair, als verkenner in een gevechtswagen (Recce) ter ondersteuning van het Engelse grondleger de grens bij Valkenswaard en Hell's Highway passeerde op weg naar Arnhem. Ook het trieste verhaal van een Duitse schutter, Hans Knoop, van een Panther-tank van Pz.Abt 2107,  die de gevechten bij de blokkade van Hell's Highway niet overleefde en op mysterieuze wijze om het leven kwam."
"Dan tot slot de misschien vreemde en misschien angstaanjagende titel van het boek 'Sodom und Gomorra'. De twee steden uit de Hebreeuwse bijbel, die door God vernietigd werden middels vuur. Het is de noodkreet van een Duitse Fallschirmjäger op 25 september 1944, die mijn vader Bert Vervoort tegen kwam bij de brandende boerderij van de familie van Erp. Hij was met twee anderen uit de schuilkelder gegaan om te kijken of er nog iets van de inboedel te redden viel. Ondanks allerlei voorzorgsmaatregelen ging alles verloren. Op een na stonden alle boerderijen op de Willibrordushoek op dat moment in brand. Mijn boek gaat niet over vrienden of vijanden, de mens staat centraal. Mensen zoals jij en ik, die meegesleurd worden in de waanzin van een oorlog. 'We should never forget them'." Het boek ligt te koop bij de St. Antonius molen in Eerde (Veghel) en bij Museum 'Bevrijdende Vleugels' in Best.