'Ik heb twee kinderen, een mannetje op aarde en een meisje in de hemel'
AlgemeenZoals bij elk interview begin ik ook dit keer met de vraag naar een kort cv. 'Ik ben Birgit Vandermeulen, geboren op 8 september 1969 in Sittard, heb een eigen bedrijf, ben gescheiden, woon sinds 2012 in Liempde; heb twee kinderen, Joep, mijn mannetje op aarde en Maike, mijn meisje in de hemel.'
Door Jan H.F. van der Heyden
Birgit Vandermeulen wordt in 2006 op 37-jarige leeftijd zwanger van een zeer gewenst tweede kind, een broertje of zusje voor de in 2002 geboren Joep. Dit tweede kind, dat de naam Maike zal krijgen, wordt op woensdag 4 april 2007 in het Amsterdamse Sint Lucas Andreas Ziekenhuis geboren, tweeëneenhalve maand eerder dan de uitgerekende datum. Gelijk na de geboorte wordt duidelijk dat Maike het moeilijk heeft.
Op haar site 'Bedje in de wolken' (www.bedjeindewolken.nl) schrijft Birgit:
'Het lukt de artsen om Maike te stabiliseren. 'n Uur na haar geboorte is ze dusdanig stabiel dat ze kan worden overgebracht naar de afdeling Neonatologie van het AMC in Amsterdam. Omdat Maike in een stuit ligt, wordt ze met een keizersnede geboren, en kan ik niet gelijk met haar mee. Rond middernacht zijn mijn man Joost en ik ook in het AMC en kan Joost Maike voor de tweede keer zien. Die nacht is heel spannend.
Donderdagavond 5 april krijgen we een eerste verslag van de kinderarts, waaruit blijkt dat Maike hersenbloedinkjes heeft gehad. Voor het eerst wordt het mij ernstig duidelijk dat mijn vertrouwen ongegrond is. Onze Maike gaat het waarschijnlijk niet redden, hoe erg ze ook haar best doet. We besluiten af te wachten en hebben een hele onrustige nacht. Want wanneer beslis je om te stoppen met behandelen? Wanneer vind je als ouder dat je kind geen kwaliteit van leven zal hebben? Een kind dat al zo lang zo enorm welkom is en dat we zo graag een mooi en blij leven willen geven.'
De volgende ochtend, vrijdag 6 april, worden er opnieuw echo's van Maike's hoofdje gemaakt. Birgit: 'Dan vertelt de kinderarts ons dat Maike weer hersenbloedinkjes heeft gehad, dat ze daardoor geen kwaliteit van leven zal hebben en dat ze vermoeden dat dit nog maar het topje van de ijsberg is.' Het wordt haar duidelijk dat Maike een bacteriële infectie heeft opgelopen, waardoor ze ziek is geworden en de geboorte op gang is gekomen. De artsen geven aan dat ze willen stoppen met behandelen. Birgit: 'Dat is zó moeilijk, maar ook zó duidelijk.'
Birgit en Joost besluiten het advies van de artsen om de volgende dag met de behandeling te stoppen te volgen, zodat ze rustig afscheid kunnen nemen van Maike en haar kunnen dopen. Birgit: 'Hele emotionele uren volgden, want we realiseerden ons dat dit de laatste aardse uren van en met Maike zouden zijn.'
Zaterdag 7 april, de dag voor Pasen wordt Maike op de Neonatologie-afdeling gedoopt. De hele familie staat om haar heen. 'Heel mooi, waardig, sereen. En dan mogen we haar vasthouden, eindelijk, voor het eerst in drie dagen in onze armen. Wat een genot! Liedjes voor haar zingen, tegen haar praten, haar aaien. En dan vertrekt ze, in onze armen. Heel rustig, heel dichtbij.'
Maike wordt begraven op het kerkhof waar ook het graf van Birgit's moeder is. 'De dag van de begrafenis is een stralende dag. Een groot contrast met alle gevoelens die door me heen gaan; het verdriet, Maike voor de allerlaatste keer kunnen zien, haar uit handen moeten geven. En ondanks al het verdriet slagen we erin om op een hele mooie, warme en magische manier, samen met familie, vrienden en veel kinderen, afscheid van ons meisje te nemen.'
De eerste maanden na de dood van Maike waren voor Birgit een achtbaan. Toen de uitgerekende datum voorbij was kreeg ze meer rust. Op die dag was ook het grafje helemaal klaar. 'Een nieuw begin, een mooi en magisch plekje voor Maike. En toen ging ik rouwen.'
Daar waar ze in het begin heel erg behoefte had aan contact met vrouwen die hetzelfde hadden meegemaakt, vond ze op dat moment die verbinding niet. Vanaf het voorjaar van 2008 is ze een aantal vrouwen tegengekomen die hetzelfde heeft meegemaakt. 'Deze contacten gaan diep. Je hoeft niets uit te leggen, deze vrouwen weten wat het is om een kindje te verliezen. En je kunt elkaar daarbij helpen.'
Na het overlijden en begraven van Maike gaat Birgit op zoek naar informatie om aan Joep, toen bijna vijf jaar, uit te leggen wat er met Maike was gebeurd. Ze vond maar bar weinig boeken waarin de dood van een broertje of zusje wordt beschreven. Om zelf de dood van Maike een plek te kunnen geven, begint ze zelf aan het verhaal. Birgit: 'Een mooi en emotioneel proces.'
Op 1 oktober 2009, twee jaar later, verschijnt het levensechte door haar zelf beleefde en geschreven verhaal in boekvorm met de titel 'Bedje in de wolken'. Het is een rijk geïllustreerd prentenboek uitgegeven door Uitgeverij Christofoor (ISBN 978 90 6038 620 0). Het boek biedt hulp bij het proces van verlies en verwerking bij het plotseling overlijden van een broertje of zusje in een gezin.
Alle reacties op het boek en de site zetten haar aan het denken. Birgit: 'Over wat het delen van en praten over verlies voor mensen betekent. Over het belang van de rust en de tijd nemen om hierbij stil te staan.' Het denken van Birgit leidt tot een idee dat ze omzet in een initiatief: ze besluit een dag te organiseren voor moeders die een kind hebben verloren. Birgit: 'Een miskraam, het verlies van een baby of een ouder kind, het is zo belangrijk om stil te staan bij wat het met je moeder- en mens-zijn doet als je een kind verliest. Ook overleden kinderen mogen een naam en plek in deze wereld hebben. Als bevestiging, als 'bewijs' dat het kind er was en blijft. Het geeft bestaansrecht aan ouder en kind: het kind 'in het leven' houden, waarmee ouders ook ouders mogen blijven.'
Brigit noemde de dag voor moeders die een kind hebben verloren 'vRouwen aan de keukentafel'. De dag is bedoeld voor vrouwen van alle leeftijden die (ooit) een kind hebben verloren en al een aantal stappen in het verwerkingsproces hebben gezet. Het verlies kan jaren geleden zijn geweest of nog heel vers zijn. Het verlies kan een volwassen kind, een jong kind, (ongeboren) baby of miskraam betreffen.
'vRouwen aan de keukentafel' is een dag van bezinning. Birgit over haar initiatief: 'Het is een dag waarop vrouwen aandacht aan zichzelf geven. Aandacht voor verlies. Aandacht voor het leven. Aandacht voor elkaar. Op een lichte en respectvolle manier. In alle rust samen aan de keukentafel en buiten in de natuur. Een sfeervolle omgeving. Verhalen delen en schrijven. Als afsluiting lopen we het labyrint als symbool voor de levensweg: wat kom je tegen, wat laat je los en wat neem je mee? Een dag van verbinding, van (oordeel)vrij delen. Een door-leef-dag. Over dóórleven na verlies. En over het doorléven van verlies.'
De eerstvolgende 'vRouwen aan de keukentafel-dagen' zijn op de zaterdagen 4 juli en 24 oktober. De groep telt tussen de vier en acht vrouwen, zodat elke vrouw de passende aandacht en de juiste ruimte krijgt die nodig is.
Voorafgaand aan de keukentafeldag is er een vrijblijvend één-op-één kennismakingsgesprek. Birgit: 'Om elkaar te leren kennen en meer over de dag te vertellen. Zo kunnen de vrouwen voor zichzelf ervaren of 'vRouwen aan de keukentafel' iets voor hen is.'
Birgit: 'Ik zet me met heel mijn hart in om vrouwen hun eigen hart te laten ontdekken. Ik doe dit, omdat ik het zo belangrijk vind dat rouw bespreekbaar is en omdat ik elke keukentafel weer zie hoe belangrijk het voor mensen is dat er een platform met gelijkgestemden is. Ik heb het zelf toentertijd bij het verlies van Maike zo gemist.
Ik wil 'vRouwen aan de keukentafel' laten groeien, liefst elke maand één zaterdag. Rouw is nog zo'n rauw en lastig thema in onze maatschappij, dat hoor en ervaar ik iedere keer weer. "Kop op" of "er komt wel weer een nieuw kindje" is wat vrouwen regelmatig te horen krijgen. Goed en troostend bedoeld, maar vaak onhandig, soms zelfs kwetsend. Mannen praten niet snel over het verlies van hun kind. Het is moeilijk om hen aan de keukentafel te krijgen, terwijl het ook voor hen zo belangrijk is. Ik zou graag ook met mannen die een kind hebben verloren aan de slag gaan. Hoe meer mensen de weg naar het platform kennen, hoe meer geaccepteerd en minder rauw het thema 'rouw' wordt.'
(Volgende week verschijnt deel II van het interview met Birgit Vandermeulen. Hierin vertelt ze hoe ze erin is geslaagd haar verdriet en pijn te kantelen naar levensvreugde en perspectief).
