Zestig jaar De Bever Groente en Fruit, een terugblik waard

Sint-Oedenrode - Ad de Bever, een rasechte Boskanter die al van jongs af aan fruit en groente kweekt en waarvoor met name de kwaliteit van zijn streekproducten hoog in het vaandel staat. Dat zie je terug aan zijn verzorgde winkel. Vrijwel alle Boskanters en vele Rooienaren halen er wekelijks hun aardappelen, groenten en fruit. Maar ook verse kant en klaar maaltijden, fruitsalades, panklare verse groenten, rauwkostsalades, fruitsappen en verse soepen behoren tot het assortiment. De zaak van Ad de Bever bestaat al zestig jaar en op 9 juni aanstaande tikte hij ook zelf zijn zestigjarige leeftijd aan. Reden genoeg om eens bij hem langs te gaan om te vragen hoe hij terugkijkt op de afgelopen jaren en wat zijn plannen zijn voor de toekomst. Ik word vriendelijk ontvangen aan zijn keukentafel aan de Boskantseweg.

Door: Caroline van der Linden

Ad vertelt me hoe het ooit begon. Toen zijn moeder, die vroeger achter het huidige pand woonde, met zijn vader trouwde, werd het bedrijf gerund door herenboer, wethouder en locoburgemeester Jan Hurks. Hij had geen kinderen, was op leeftijd en gaf het jonge paar de kans het bedrijf over te kopen. In die tijd, eind jaren 50, toen zijn vader werkeloos was en zijn moeder wat bijverdienste had door te poetsen, was dat een prachtig aanbod, maar veel te missen hadden ze niet. Het geld konden ze daarom van hem lenen, zodat ze het zonder bank konden regelen. Erg dankbaar waren ze en ze konden beginnen met een aantal koeien, een schuur met wat kippen, een haan en broedeieren, een aantal hoogstambomen en wat kleinschalige groententeelt.

Bulldozer
Zijn vader, die al op jonge leeftijd zijn vader verloor, wist wat werken was, specialiseerde zich begin zestiger jaren in fruit en ontwikkelde een aantal nieuwe rassen, onder andere de Golden Delicious. Hij had hele hoge bomen staan, waar wel zo’n honderd kisten fruit van één boom af kwamen. Met behulp van een enorme ladder werden ze geplukt. Destijds nog Goudreinetten, Sterappels en de Bellefleur. Met name deze oude rassen, maakten op een gegeven moment plaats voor verjonging. “Ik weet nog dat ik als kind van een jaar of zes een grote bulldozer het terrein op zag komen, die de enorme bomen om kwam stoten, waarna er nieuwe geplant werden. Ik weet ook nog dat ik met mijn vader in de boomgaard stond en samen met hem nieuwe rassen entten op een bestaande boom. Dat werd vroeger veel gedaan. Een soort stammetje met wortel entte je dan op een ander ras en zo ontstond er dan na een jaartje of vier, vijf, een nieuwe soort.” Langzamerhand werd de rest van het bedrijf afgestoten. Het vee en de kippen gingen weg. Het fruit, met name appels, peren, pruimen en zure kersen, met een klein stukje land voor de groenten, met wat rabarber, tuin- en flodderbonen, bleven over. Zo ontstond De Bever Groente en Fruit. Op achttienjarige leeftijd ging Ad naar de tuinbouwschool in Tiel en besloot zich te gaan specialiseren in appels, met name in Elstar en Jonagold. Toen hij net van school kwam zei zijn moeder: “Laat die jongen maar lekker wat doen, hij gelooft in fruit, dus laat hem maar z’n gang gaan.” Hij nam het bedrijf van zijn vader over, plantte massaal nieuwe appelrassen en gooide de pruimen en kersen overboord. Op dat moment waren deze verfrissende appels een rendabele teelt, want mensen waren toe aan iets nieuws. En met tien vette jaren tussen 1980 en 1990 ging het ongekend goed, waardoor hij zijn bedrijf kon moderniseren. Er werd een loods gebouwd, een heftruck aangeschaft en er kwamen vernieuwde koelcellen. Een florerende tijd.

Kentering
Maar een kentering kwam er in 1991, want een streng vorstjaar volgde. Er waren bijzonder weinig appels dat jaar. Voor de appels die er wel waren, beurden de telers gigantische prijzen. Van ver kwamen ze om nog enkele appels te kopen, omdat ze nergens beschikbaar waren. Het was een grillig jaar, de natuur was verstoord. Weinig producten dus, maar de bomen zelf werden er sterker door en kregen veel reservestoffen, omdat ze zich het hele jaar door konden richten op de groei, zonder vruchten te geven. Het jaar daarop hingen de bomen dan ook vol met appels. Overal waar je maar kon kijken. “Voor het eerst in mijn leven zag ik de appels op de vrachtwagen belandden, waarna het als veevoer naar de koeien ging. Een ongekende ommekeer, in een jaar tijd, van goede prijzen, naar een dumpartikel. Dat deed iets met me. De crisis waar we toen in terecht kwamen, is eigenlijk nooit meer overgegaan. In de jaren daarna kwamen we in een soort economisch hoogtij, met veel tweeverdieners met hoge salarissen. Men ging veel uiteten en de consumptie werd totaal anders. De Nederlandse appel raakte in feite een beetje uit de ban. Mensen wilden een Nieuw-Zeelandse appel, een Pink Lady, een kiwi, een banaan en luxe artikelen. Appels werden geprofileerd met een sticker in de winkel aangeboden, bijvoorbeeld per vier verpakt. Dat men bij de directe teler een kilo kon kopen voor de helft van de prijs, speelde niet. Op het oog kopen met emotie werd belangrijker dan smaak.

Koop lokaal
De coronatijd is wat dat betreft een zegen voor een aantal bedrijfstakken, zo heeft ook onze zaak een goed jaar, want naast dat het voor velen een zware tijd is, zijn steeds meer mensen tijdens deze crisis gaan beseffen hoe belangrijk het is om er een gezonde levensstijl op na te houden. Met groente en fruit, om je weerstand op pijl te houden. De eerste weken van coronatijd was er een run op perssinaasappelen en citroenen om vitamine C binnen te krijgen. Mensen dachten hierbij minder snel aan een paprika of kiwi, terwijl deze veel meer vitaminen bevatten. We gingen goed voor onszelf zorgen, waardoor ook ons eet- en koopgedrag veranderde. Er wordt meer gekookt en kopen doen we vaker bij lokale ondernemers. Dat kan ik merken”, zegt Ad. “Er is duidelijk meer aanloop, mensen gaan terug naar de oorsprong en willen weten waar hun eten vandaan komt. Hoewel de horeca een deel van het jaar dicht was, maakten de extra aankopen van huishoudens, het verlies hiervan, voor een kweker als ik, meer dan goed.” Het is een duidelijke kentering in de groente- en fruitconsumptie in Nederland, die voorgaande jaren daalde of slechts licht steeg. Nederlanders kochten 11 procent meer verse groenten en 6 procent meer vers fruit. “Over de gehele coronaperiode valt de stijging van de meer luxere producten het meest op, bijvoorbeeld van de bimi, een soort broccoli op een steeltje. Vooral de jongere klanten vinden dit leuk om te gebruiken in gerechten. Maar ook onze zelfgemaakte roerbakschotels, met courgette, ui, paprika en groene asperges, doen het nu goed. Binnen vijf minuten heb je verse groente op tafel, zonder conserveringsmiddelen, puur natuur. Over de gehele linie steeg de verkoop, want na de citrusvruchten kwamen de thuisbarbecues met gezonde salades weer in beeld.”

‘Mensen gaan terug naar de oorsprong en willen weten waar hun eten vandaan komt.”

Uniek
De uitdaging is nu deze trend vast te blijven houden, dat is voor Ad hopelijk weggelegd, want al jaren daagt hij zichzelf uit om met een mooi aanbod, zijn klanten te kunnen bedienen. “Zo is meegaan met veranderingen in eetgedrag belangrijk”, vertelt hij. “Toen ik net begon, kwam de aardappelboer zakken aardappelen brengen van zo’n twaalf en een halve kilo en van vijf, waarvan we er met name van de grootste zakken het meest verkochten. Tegenwoordig verkopen we er meer van twee en een halve kilo of van één en liggen de voorgekookte krieltjes en aardappels in een wokschotel, goed in de markt. Dat geldt ook voor de appels, vroeger verkochten we veel b-keus, appels die een keer gevallen waren of waar een plekje op zat. Mensen kwamen regelmatig veertig tot vijftig kilo moesappelen halen, om appelmoes van te maken. Nu wil men liever een Pink Lady en een potje uit de supermarkt. Dat houd je als producent niet tegen, proberen er in mee te gaan, is dan het beste. Het is wel belangrijk om jezelf uniek te blijven maken, om het juist net iets anders aan te bieden.”

Spruitjes wokken
Welke groente- en fruitsoorten nou het meest gezond zijn, vraag ik nu ik de kans heb, zeker even aan Ad, want dat zal hij vast en zeker weten te vertellen. “Op nummer één staat in ieder geval de broccoli”, zegt hij overtuigend. “En van het fruit is een vrucht met schil wel echt gezond, een peer, een appel of een nectarine. Daar zitten veel vezels in, die we nodig hebben voor een goede spijsvertering. En eet vooral gevarieerd, want elke groente- en fruitsoort heeft zijn eigen samenstelling aan gezonde stoffen. Door af te wisselen, krijg je het hele palet binnen.” Je hoort weleens dat rode bietensap de sportprestatie zou verbeteren, terwijl de blauwe bes bescherming zou bieden tegen hart- en vaatziekten, kanker, diabetes en alzheimer. Wetenschappelijk bewijs is er nog lang niet op elk gebied, maar dat dagelijks voldoende groenten (3 ons) en fruit (2 stuks), goed is voor je gezondheid, dat staat vast. “Vroeger kregen we de bloemkool snotgaar met een sausje op ons bord, tegenwoordig wokken we meer en houden we het vaak lekker knapperig, dan behoud je een stuk meer smaak en verlies je in ieder geval minder vitaminen. Zelfs de spruitjes worden gewokt.”
Terwijl Ad blij is met de toename van zijn verkoop en ons land in de absolute top staat als het aankomt op het produceren en verhandelen van fruit, bungelen we nog steeds ergens onderaan in Europa als het aankomt op de consumptie ervan. Ruim 80 % van de Nederlanders eet namelijk niet genoeg groenten en fruit. Veel mensen zouden hier graag iets aan willen doen, maar slagen er niet altijd in. Aan Ad zal het in ieder geval niet liggen. Hij heeft nog veel plezier in het bedienen van zijn klanten, waar hij door de jaren heen een fijne band mee heeft opgebouwd en staat voor hen klaar met een ruim aanbod.

Actieweken
Om het zestigjarig jubileum van zijn zaak te vieren, wil Ad iets spectaculairs doen. Vanaf 9 juni, de dag waarop hij zestig wordt, zullen er zes actieweken plaatsvinden, met spetterende aanbiedingen. Bij een aankoop van € 10,-- ontvangt de klant een kanskaart en aan het einde van de actieweken worden er hele mooie prijzen verloot, waaronder een Chiquita fiets en een Basterd BBQ. Verder een compleet verzorgde BBQ voor 10 personen en een diner bon van € 100,--. Ook wil Ad iets terug doen voor de minder bedeelden in deze wereld. Door een donatie te doen in de winkel van bijvoorbeeld 1 euro, krijgt deze uiteindelijk een waarde van 4 euro, omdat elke gedoneerde euro door Ad verdubbeld wordt en Stichting “Wilde Ganzen”, dit nog een keer verdubbeld. De opbrengst gaat naar SKAP (Stichting Kleinschalige Afrikaanse Projecten). Een Stichting die fondsen werft om veilig drinkwater binnen de Afrikaanse leefgemeenschappen te realiseren. Voor ons een vanzelfsprekendheid, voor daar levensbehoefte nummer 1!

Hoe lang hij nog doorgaat met zijn bedrijf, daar laat hij zich maar niet over uit. Een jonge groenteboer die zijn bedrijf over zal nemen, is niet in beeld en zijn kinderen hebben ook andere keuzes gemaakt. Vooralsnog gaat hij elke dag met veel plezier aan de slag in de wetenschap dat hij vele consumenten met een gezond en goed product verwent, waardoor “De Bever Groente en Fruit” in Rooi en omgeving een begrip geworden is. Daarom eens te meer waardevol, dat we nu al met hem terug mochten blikken.