Linda heeft PMDD en kreeg een postnatale depressie: ‘Zie je wel, ik ben niet gek’

Boskant - Linda Balk (36). Ze heeft sinds haar zestiende PMDD, maar pas in 2016 kwam ze er na een jarenlange zoektocht achter wat haar nou eigenlijk mankeerde. Opluchting en verdriet: ‘Zie je wel, ik ben niet gek.’ Maar ook: “Hoe anders had mijn leven kunnen lopen als ik dit eerder had geweten.” Linda zocht contact met ons om haar verhaal te vertellen, om op deze manier andere vrouwen te behoeden voor de lijdensweg die ze zelf heeft afgelegd. Aangezien 1 op de 20 vrouwen in de vruchtbare leeftijd met PMDD te maken krijgt, kan ze namelijk niet de enige zijn.

Door: Caroline van der Linden

In de cyclus van bijna iedere vrouw zitten dagen waarop je je geestelijk wat minder voelt. Wanneer piekeren, boosheid en/of depressieve gevoelens rondom de menstruatie een graadje of 100 erger zijn dan ‘normaal’, spreek je van premenstrueel syndroom (PMS). Tel daar nog eens een factor 1.000 bij op en je bent aanbeland bij PMDD: de meest intense vorm van PMS. Je hersenen reageren veel heftiger dan normaal op de hormonale schommelingen. Vrouwen met PMDD voelen zich hopeloos depressief, bang, prikkelbaar, gespannen en zijn soms zelfs suïcidaal. PMDD deint mee op dezelfde golf als de menstruatiecyclus. Dat betekent dat vrouwen die er aan lijden, iedere cyclus een periode nergens last van hebben, waarna het ‘feest’ weer van voor af aan begint.

Zeker spannend vindt ze het om haar verhaal te doen, maar te belangrijk om het niet te doen. Sinds vier jaar is ze woonachtig in Rooi en heeft ze samen met haar man Arne haar stekje gevonden aan de Boskantseweg. Geboren in Tilburg, een tijd lang in Berkel Enschot gewoond en in Eindhoven gestudeerd, kwam ze in Rooi terecht. Arne en Linda zijn inmiddels al aardig ingeburgerd en geven zelfs aan hier nooit meer weg te willen. “We voelen ons hier thuis en daarom durf ik ook mijn verhaal te doen. Er moet meer bekendheid voor komen, zodat vrouwen op tijd de juiste begeleiding kunnen krijgen”, geeft Linda strijdvaardig aan.

Linda vertelt dat ze een super fijne jeugd heeft gehad en is opgegroeid in een warm gezin waar alles besproken kon worden. Wel beschrijft ze zichzelf als timide en gevoelig, een gemakkelijke prooi voor pesterijen, ze trapte overal in, waar ze veel last van had op de basisschool. “Op de middelbare school kon ik een nieuwe start maken, kreeg een vriendengroepje en had ik het erg naar mijn zin. Maar rond mijn zestiende sloeg dit om. Ik voelde me anders dan de rest, kon mijn draai niet meer vinden. Maar regelmatig was ik ook heel vrolijk. Ik dacht dat de stemmingswisselingen werden veroorzaakt door mijn pestverleden en de trauma’s die ik daardoor had opgelopen.” Linda schreef alles in haar dagboeken. Achteraf zag ze een duidelijk patroon, van Jantje lacht en Jantje huilt.

De timide puber rolde glansrijk door de havo en begon op haar zestiende met een HBO opleiding. Tijdens de stageperiode liep het helemaal mis. “Ik had goede en slechte dagen, maar tijdens de slechte dagen was ik niet in staat om te werken of zat ik huilend op kantoor. Ik schaamde me zo erg dat ik steeds vaker smoesjes verzon en zelfs mijn moeder liet bellen om me ziek te melden. Iedereen had begrip maar zelf kon ik niet accepteren wat er met me gebeurde, ik was zelf mijn ergste vijand.” Wanneer Linda dit vertelt, valt het even stil. Ze heeft wat meer tijd nodig om de juiste woorden te vinden en biedt haar excuus aan dat ze van de hak op de tak springt. Dit komt omdat ze juist nu in haar slechte week zit. Ook wel ‘brain fog’ genoemd, een typisch symptoom van PMDD.

Ze vertelt haar verhaal verder. “Na mijn opleiding hopte ik van baan naar baan en kon nergens echt mijn plek vinden. Overal stond ik bekend als dat meisje waar je niet van op aan kunt. Minstens twee weken per maand lag ik er helemaal af. Ik probeerde dan toch door te gaan maar ging zover over mijn reserves heen dat ik allerlei andere kwalen ontwikkelde. Afschuwelijk vond ik het, want werk was en is mijn lust en mijn leven. Toen mijn contract bij mijn droombaan niet werd verlengd, brak er iets in mij. Achteraf snap ik de beweegredenen van mijn baas wel, niemand wil een werknemer die niet lekker in het team past en vaak ziek is. Maar ik voelde me enorm afgewezen: mijn collega’s voelden als familie en toch zetten ze me buiten. Ik hoopte zo op hulp en coaching. Bovendien wist ik: wat jullie van mij zien, dat ben ik niet, van binnen ben ik vrolijk en sociaal.”

De baan er na liep ook mis en Linda besloot voor zichzelf te beginnen. Op die manier kon ze haar tijd zelf indelen en alles inplannen in de goede weken. Een diagnose was in die tijd nog niet gesteld, maar Linda merkte wel dat ze goede en slechte weken had. In 2014 zag haar online marketingbureau het levenslicht. “Ik hoefde alleen mijzelf en mijn klanten tevreden te houden. Als het minder goed met me ging, stelde ik dingen uit en als ik weer lekker in mijn vel zat, kon ik doorknallen. Ik ben een vakidioot, goed in mijn werk en mijn verhaal sloeg aan.”

Het patroon van de PMDD aanvallen werd ondertussen steeds duidelijker: “Het begon met een geïrriteerd gevoel, dat ging over in piekeren, malen en extreme woede. Er zijn in het verleden weleens emmers verf door de kamer gevlogen en er sneuvelde zelfs eens een autoruit, doordat ik mijn telefoon er tegenaan smeet. Ik had inmiddels een fijne relatie gekregen, maar tijdens mijn PMDD periodes was ik intens gemeen tegen hem. “Ik haat je, ga maar alleen naar dat stomme diner bij je ouders”, gooide ik hem dan bijvoorbeeld voor de voeten. En als hij dan ging, werd ik nog bozer, omdat hij mij alleen liet. Achteraf was er telkens intens verdriet, ik voelde me waardeloos, vol schaamte en onzekerheid.

Eind 2017 raakte ik zwanger. Negen maanden lang zat ik op een roze wolk, ik voelde me zo goed! Geen depressie en geen boosheid, de heks in mij was nergens te bekennen. Toen wist ik zeker dat het allemaal door die stomme hormonen kwam. Ik leerde tijdens mijn zwangerschap mijn echte ik kennen en begon eindelijk van mezelf te houden. Een fantastische tijd, zonder PMDD klachten. Het liefst zou ik mijn hele leven zwanger zijn.

Artsen vinden het lastig om de diagnose PMDD vast te stellen, ook al is deze erkend. Dat komt doordat het een gynaecologische (lichamelijke) aandoening is, terwijl veruit de meeste symptomen psychiatrisch zijn, waardoor artsen de oorzaak vaak in de verkeerde (psychiatrische) hoek zoeken. Ook is deze diagnose nog niet opgenomen in het programma van de artsopleiding. Linda deed er 20 jaar over voordat ze wist wat er met haar aan de hand was. In 2016 liet haar man een artikel zien over PMDD, omdat hij vond dat de symptomen die daarin werden beschreven verdacht veel leken op de dingen waar ik al sinds de puberteit mee worstelde. Ongeloof en opluchting toen ik het las. “Zie je wel, ik ben niet gek”. Eindelijk viel het kwartje. Sinds mijn zestiende gaat mijn stemming op en neer, zo erg dat ik in de pubertijd naar het spoor ging om een einde aan mijn leven te maken. Maar na een aantal dagen lachte het leven me steeds weer toe. Heel verwarrend.”

Vrouwen met PMDD hebben ook een verhoogde kans op een postnatale depressie, ofwel postpartum depressie. Linda was er van overtuigd dat het haar niet zou overkomen, maar schreef zichzelf toch alvast een positieve brief, waar ze houvast aan zou kunnen hebben, mocht het toch misgaan. Helaas had ze deze nodig, want al tijdens de kraamweek ging het mis. “Ik voelde dat ik afgleed. Ons zoontje huilde veel. De borstvoeding lukte niet, waardoor ik zeven keer per dag moest kolven. Ik sliep geen moment. Iedereen zei: “het komt wel goed”, maar het kwam niet goed. Het voelde alsof mijn hart op slot ging en de sleutel weg was. Ik dacht dat mijn kind expres huilde om mij te pesten. Ik werd er gek van en dacht alleen maar: haal hem weg. Ik raakte steeds verder van mezelf verwijderd. Op een dag zakte ik door mijn knieën en kon alleen maar schreeuwen: ik haat dit kind. Ik heb hem in bed gestopt terwijl hij te keer bleef gaan, ben op de bank gaan zitten en heb een fles wijn opengetrokken. Uiteraard realiseer ik me achteraf dat ik onze zoon nooit heb gehaat. Het was de machteloze situatie die ik haatte. Het voelde zo onrechtvaardig en eenzaam.”

De crisisdienst van de GGZ werd ingeschakeld voor Linda. Huisbezoeken, zware antidepressiva, veel slaap en intensieve therapie volgden. “Ik was zo ver heen en werd verteerd door schuldgevoel. Een diepe depressie was het gevolg. Na 10 maanden kwam Linda’s cyclus weer op gang en ging het iets beter. “Mijn zoon is nu 2 jaar en pas nu kan ik zeggen dat ik me moeder voel. Hij is het mooiste dat mij ooit is overkomen, maar de tijd na de bevalling was de zwartste periode die ik ooit heb meegemaakt.” PMMD en de overgang zijn ook geen vriendjes. Door veel kennis te vergaren, blijven zoeken en blijven strijden hoopt ze zelf de regie te kunnen behouden en in de tussentijd geniet ze elke dag meer van haar zoon en haar gezin.

Door wat er is gebeurd, heeft Linda haar bedrijfsactiviteiten moeten staken om tot bezinning en rust te komen. Samen met anderen heeft Linda in augustus 2020 Stichting PMDD Nederland opgericht en heeft ze met het Erasmus Ziekenhuis in Rotterdam een studiegroep opgezet. “We delen onze persoonlijke zoektocht naar kennis en doen onderzoek, om zo meer bewustwording te creëren, bij artsen, kraamhulp, samenleving en vrouwen die zelf symptomen hebben. Daarnaast zetten we ons in voor betere protocollen, zodat er sneller diagnoses kunnen worden gesteld. Ik voel dat het mijn missie is om me hiervoor in te zetten. Ook al is er maar één vrouw die ik kan helpen om niet door dezelfde hel te gaan als ik, dan is die missie geslaagd.’

Linda beseft dat haar verhaal shockerend kan zijn voor mensen die het lezen, zeker het gedeelte over de periode dat zij een postnatale depressie had. Maar ze vindt dat deze aandoening bekend moet worden, omdat vele vrouwen met haar, hiermee te maken hebben, niet weten dat ze dit hebben of een misdiagnose krijgen. Ze weet dat ze met haar missie op de goede weg is en wat ze doet nodig en belangrijk is. De moedige stap om haar verhaal te doen heeft ze gezet en brengt haar en hopelijk andere vrouwen een stapje dichterbij in een zoektocht naar antwoorden.

Wil je meer lezen over PMDD? Dan kan je terecht op de website van Stichting PMDD Nederland. Linda is tevens bereid om bij eventuele reacties persoonlijk bereikbaar te zijn via linda@pmddnederland.nl of telefoonnummer 06-44006836. Meer info: https://cycle.care/nl