Afbeelding
Foto: Jeroen van de Sande

De pater familias: van macht naar onmacht?

Zakelijk Zakelijk

Sint-Oedenrode - Aanstaande zondag is het vaderdag: tijd om 'pa' in het zonnetje te zetten. Voor hen die hun vader moeten missen is het een dag om te gedenken en fijne herinneringen op te halen.

Door: Melissa van Roosmalen, SVN notarissen

In deze column neem ik 'ons pa' en zijn juridische betekenis in onze maatschappij mee op een korte reis door de geschiedenis. Het begrip 'Pater Familias' betekent (vrij vertaald) 'stamvader'. In de Romeinse tijd had de stamvader een machtige positie: hij bezat het recht om te doden, maar ook om zijn kinderen te vondeling te leggen of te verkopen. Door de eeuwen heen werd de macht van de pater familias langzaamaan kleiner, maar de 'maritale' zeggenschap is tot 1957 blijven bestaan. Dit betekende dat - zodra een vrouw en een man in het huwelijk traden - de vrouw onder de zeggenschap van haar man viel. De vrouw kon geen eigendom hebben en bij een conflict om de kinderen, had de man de doorslaggevende stem.

Hoe anders is de juridische rol van de 'vader' anno 2020. Als je vader bent, ben je dat tegenwoordig namelijk of biologisch of juridisch, of allebei. Ben je ongehuwd en krijg je een kind? Dan dien je je kind eerst te erkennen (via de Burgerlijke Stand) alvorens je als juridische vader geldt en je kind van jou kan erven. Wil je dan als vader ook nog iets te zeggen hebben over je kind? Dan dien je (met toestemming van de moeder van het kind) het gezag aan te vragen via de rechtbank.

En wat als je als man geen verwekker bent van het kind, maar samenwoont met de (juridische) vader van het kind en ook 'officieel' de vader van het kind wenst te zijn? Een kind kan slechts twee ouders hebben: een moeder en een vader. Alleen als de moeder via een ingewikkelde procedure afstand doet van haar juridische band met het kind, kan via adoptie het kind twee vaders krijgen, maar verliest hij zijn juridische moeder.

Bijzonder ingewikkeld en lang niet altijd wenselijk. Het idee dat daarom is ontstaan is het vormen van een meerouderschap: een kind kan dan meerdere ouders hebben en de rol van eventuele stiefouders kan worden vergroot. We zullen daar naar alle waarschijnlijkheid volgend jaar meer over gaan horen. Als het zover is, zal ik daar uiteraard een column aan wijden.

Ik wens u een liefdevolle vaderdag toe!