Rooise Streken 21: ‘Goed gemutst in Rooi’

Sint-Oedenrode - Van Gasthuis naar Museum.

Bijna 550 jaar hebben er in het Sint-Paulusgasthuis vooral arme, oudere, alleenstaande vrouwen, gewoond. Als de laatste bewoonster in januari 1971 vertrekt wordt het gasthuis helemaal gerestaureerd en worden in 1975 de VVV en de collectie ‘Brabantse mutsen en poffers’ van de Heemkundige Kring ‘De Oude Vrijheid’ in dit rijksmonument ondergebracht. De collectie is samengebracht door August van Breugel, gemeente-architect, voorzitter van de heemkundige kring en verzamelaar van Brabantse mutsen en poffers. Later is de collectie enorm uitgebreid door vele schenkingen van de nazaten van de draagsters.

In het verleden is in bijna alle culturen en streken, óók in Rooi, een vrouwenhoofd bedekt geweest. Niet alleen nu, maar ook vroeger, hebben vrouwen aandacht gehad voor hun uiterlijk. Uiteraard is dit ook afhankelijk van de financiën, men moet het zich kunnen veroorloven en van de persoonlijke voorkeur. Aan het einde van de 19^e eeuw hebben ze een muts gedragen met lintversiering en onder invloed van de mode zijn hier bloemen aan toegevoegd. De opkomst van kunstmest en de aanschaf van moderne landbouwmachines (na de landbouwcrisis van 1880) maken namelijk dat het de boeren economisch beter gaat en dat de boerin daardoor over meer financiële middelen kan beschikken om aan haar hoofdtooi te besteden. 

Eén provincie, veel verschillen!
Brabant heeft een rijke traditie wat betreft de mutsendracht, verdeeld over West-Brabant, Midden- en Oost-Brabant.

In West-Brabant draagt men een dubbele muts met daarop een kroezel of kroon, een rijk versierde tooi. Onder deze muts wordt een zwarte ondermuts gedragen. Deze heeft twee functies : ten eerste en het meest belangrijk, voorkomt deze dat de witte muts snel vies wordt. In die tijd wassen de vrouwen hun haar immers maar één keer per week. En ten tweede komt het patroon van de geborduurde bol van de muts op die manier goed uit. In de zuidwesthoek van Brabant is er ook nog de speldenmuts, waarin soms wel twee- tot driehonderd speldjes zorgvuldig zijn verwerkt. 

Lees woensdag verder in DeMooiRooiKrant