'Corona tast ook lokale democratie aan'

Meierijstad - In het streven om te voldoen aan coronaregels gaat de gemeenteraad van Meierijstad verder dan noodzakelijk. Dat is sympathiek en tegelijkertijd zeer bedenkelijk. De democratische waakvlam is op het laagst mogelijke pitje gezet.

Door: gemeenteraadslid Laurens van Voorst

Hoeveel raadsleden namen de afgelopen week de moeite om artikel 39 van de Wet Veiligheidsregio’s te lezen? Voor de collega-raadsleden die geen idee hebben waar ik het over heb: toch maar eens doen.

Monddood
Burgemeester Jack Mikkers van ’s-Hertogenbosch heeft dat artikel van stal gehaald om onze eigen burgemeester Kees van Rooij zo goed als monddood te maken voor wat betreft diverse veiligheidstaken. Of het nu gaat om specifieke verantwoordelijkheden bij branden, het ambulancevervoer en het informeren van de Meierijstadse bevolking over wat te doen en laten vanwege corona: Mikkers heeft die bevoegdheden uit de handen van onze burgemeester getrokken. En uit die van de andere burgervaders en -moeders in Noordoost-Brabant.

Niet dat het Mikkers ineens enorm machtig maakt. Zoals een veiligheidsregio-voorzitter afgelopen zaterdag in de Volkskrant zei: ,,Onze taak is het om uit te voeren wat de minister zegt”. In hoog tempo centraliseert de macht zich en daar zijn vanwege corona goede redenen voor. Het neemt niet weg dat juist volksvertegenwoordigers zelfstandig en kritisch een afweging moeten maken. Dat ze zich moeten afvragen hoe de balans rampenbestrijding en democratie hoort uit te pakken. En of elke inperking van de vrijheid van het publieke debat wel nodig is voor die bestrijding.

Valse start
Meierijstad maakte wat dat betreft onlangs een veelbetekenende valse start. De eerste openbare vergadering sinds corona was per ongeluk een besloten vergadering. De agendacommissie vergaderde onlangs digitaal en het was op dat moment technisch nog niet mogelijk om die bijeenkomst uit te zenden.

Daar is een billijk excuus voor: de coronacrisis overviel zowat iedereen en dus was het allemaal niet snel te regelen wat er nodig is om de vergadering openbaar te maken via een ook nog eens veilige verbinding. Het goede nieuws is dat de volgende vergaderingen wel via een betrouwbare  streamingdienst te volgen zijn.

Waakvlam
Maar ook voor die bijeenkomsten geldt dat de democratische waakvlam op een wel heel laag pitje is gezet – met goedkeuring van fractievoorzitters zelf nota bene, waar ik er zelf ook eentje van ben. Zo worden de, al eerder door de raad benoemde, hamerstukken komende woensdag afgezegend door slechts één raadslid. In theorie is het mogelijk dat andere raadsleden tegen een van de voorstellen had willen stemmen. Of een stemverklaring had willen afgeven. Dat recht is vrijwillig afgestaan.

Op 9 april zijn er tegelijkertijd twee raadscommissievergaderingen en die worden digitaal gehouden en met één fractielid per partij per vergadering. Dat is knap lastig. Zo wilde Mirjam van Esch namens ‘mijn’ partij Hart het woord voeren over de regionale energiestrategie en wil ik in diezelfde commissie over het Schijndelse woningbouwplan Meijgraaf 10. Navraag bij de griffie leert dat het bijna onbegonnen werk is om ze allebei in één commissie via het programma Zoom te laten optreden. IT-technisch kan het, vergader-technisch is het een hoop gedoe.

Frontlinie
Ik heb voorgesteld om te vergaderen in het bestuurscentrum met tien raadsleden per bijeenkomst, eentje per partij. Dat kan met respect voor de strenge coronaregels. Even tekende zich in die vergadering een meerderheid af voor dit idee. De woorden van een raadslid dat werkzaam is in de zogeheten frontlinie en de burgemeester maakten echter dermate veel indruk dat ik het idee weer introk.

Misschien nog ernstiger dan dit alles: in toenemende mate lijken raadsleden schuchter te worden om wethouders en ambtenaren lastig te vallen met allerlei politiek-inhoudelijke zaken die niets van doen hebben met corona. Dat is het gevolg van zelfcensuur en van behoorlijk dringende verzoeken vanuit het gemeentehuis.

Irriteren
Ook Hart laat zich daardoor beïnvloeden. Diverse thema’s laten we even op de plank liggen, bang als we zijn dat we wethouders, ambtenaren en ook inwoners ermee irriteren. Zo van: ,,Snappen ze daar bij Hart nou niet dat er belangrijkere zaken zijn dan een bouwval in centrum van Sint-Oedenrode, rattenoverlast in Wijbosch en het Stadhuisplein in Veghel?”

Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib zei onlangs: ,,Je kunt niet van de bevolking van alles verwachten en dan als volksvertegenwoordiging niet meedoen.” Daar heeft ze helemaal gelijk in. Het betekent echter niet dat parlement, Provinciale Staten en gemeenteraden zichzelf tijdelijk overbodig moeten voelen. Dat de gemeenteraad van Meierijstad besluit om in slaapstand te gaan soezen. En daar begint het wel een beetje op te lijken.

Gecharmeerd
Wat dat betreft ben ik gecharmeerd van de aanpak in ’s-Hertogenbosch. Daar wordt nog altijd in de raadzaal vergaderd, zij het zonder publiek ter plekke en met één raadslid per fractie per agendapunt. Als een raadslid klaar is, laat hij of zij zich vervangen door een fractiegenoot voor het volgende onderwerp. Die zat tot die tijd op de publieke tribune. De afstand van 1,5 meter wordt streng bewaakt. Het is een methode die tegemoetkomt aan de terecht strenge regels en aan de wens om de democratie tot zijn recht te laten komen.

Misschien dat Mikkers de Bossche methode via artikel 39 ook hier kan invoeren..?