Levenseinde en euthanasie

Sint-Oedenrode - Op 20 februari jongstleden ben ik te gast geweest bij een bijeenkomst van Senior Rooi om als huisarts te praten over het levenseinde en euthanasie. Ik vond dat fijn om te doen en er was een grote opkomst. Daarom leek het ons ook zinvol om een column te wijden aan dit onderwerp. Het leeft bij veel mensen, dat merken we ook in de spreekkamer. En het kan heel betekenisvol zijn om met elkaar in gesprek te gaan over het levenseinde. 

Door: Monique Jongbloets

Als huisarts wil je natuurlijk op de eerste plaats mensen beter maken. Maar als dat niet meer kan dan kan het ook heel waardevol zijn om samen het levenseinde te bespreken en de patiënt te kunnen begeleiden bij het laatste stukje van het leven. Om dat goed te kunnen doen is het belangrijk dat je elkaar kent. Je kunt zelf een keer een afspraak maken om er met je huisarts over te praten. Het kan ook zijn dat je huisarts er zelf een keer naar vraagt. Je huisarts wil graag weten hoe je tegen het levenseinde aankijkt, wat je zou willen, wat je niet zou willen, waar je bang voor bent, wat je van je huisarts verwacht, waar je zou willen sterven en hoe je zou willen sterven. Dan kan je huisarts hier zo veel mogelijk rekening mee houden.
Vaak wordt er over euthanasie gepraat en dat is ook heel begrijpelijk. Maar er zijn meerdere onderwerpen om samen te bespreken.
Palliatieve zorg is de zorg voor een patiënt in de laatste fase van het leven, als iemand niet meer beter kan worden. Samen met huisarts, thuiszorg en mantelzorg proberen we het levenseinde zo draaglijk mogelijk te maken.
Bij palliatieve sedatie geeft de arts de patiënt in de laatste levensfase medicijnen waardoor de patiënt gaat slapen. Dit is een mogelijkheid als de patiënt niet meer comfortabel is door bijvoorbeeld pijn, onrust of benauwdheid, die niet op een andere manier behandeld kunnen worden. Dit is mogelijk als de arts verwacht dat de patiënt niet meer langer dan twee weken zal leven. Door palliatieve sedatie wordt de patiënt in slaap gebracht en komt hij in zijn slaap te overlijden.
Op moment van uitzichtloos en ondraaglijk lijden wordt door sommige mensen om euthanasie gevraagd. Bij euthanasie wordt het leven van een patiënt door een arts actief beëindigd door het toedienen van medicijnen. Euthanasie is altijd uit vrije wil, een weloverwogen beslissing van patiënt en arts. De arts moet zich hierbij aan strenge wettelijke regels houden.

Bij euthanasie moet een arts aan wettelijke zorgvuldigheidseisen voldoen:
De arts moet beoordelen:
- of het verzoek van de patiënt om euthanasie vrijwillig en weloverwogen is
- of er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden
- of de patiënt goed geïnformeerd is en weet wat er gaat gebeuren
- of er geen andere oplossingen zijn

En de betreffende arts moet:
- ten minste één andere onafhankelijke arts raadplegen
- de euthanasie medisch zorgvuldig uitvoeren

Behalve praten over het levenseinde kan het ook belangrijk zijn om te bespreken of je wel of niet gereanimeerd zou willen worden in het geval van een hartinfarct en welke behandelingen je wel of niet meer zou willen krijgen. Wil je bijvoorbeeld zo lang mogelijk alle mogelijke behandelingen krijgen of zou je onder bepaalde omstandigheden geen behandeling voor bijvoorbeeld een longontsteking willen?

Een wilsverklaring kan helpen bij het gesprek over het levenseinde of euthanasie maar is zeker niet noodzakelijk. Veel belangrijker is om samen met je huisarts het gesprek aan te gaan. Zodat je huisarts weet wat je zou willen. En zodat je weet wat je van je huisarts kunt verwachten en wat je huisarts voor je kan betekenen. Dat kan helpen om het levenseinde draaglijker te maken.

Meer informatie over het levenseinde en handreikingen om hierover na te denken en te praten is te vinden op www.thuisarts.nl in de folder ‘Ik wil nadenken en praten over mijn levenseinde’